Σελίδες

Τετάρτη 30 Ιουλίου 2014

Σχολιάζοντας την επικαιρότητα

Σύγκρουση στρατηγικών
Όσο καλή πρόθεση και να θέλεις να δείξεις απέναντι στο ΣΥΡΙΖΑ, δεν μπορεί να αποφύγεις το χαρακτηρισμό ότι πρόκειται περί κόμματος που στο εσωτερικό του συγκρούονται διαφορετικές στρατηγικές.
Όταν μάλιστα οι διαφορές είναι σε επίπεδο στρατηγικής, ευλόγα γεννιέται το ερώτημα πως είναι δυνατόν να συνυπάρχουν στο ίδιο κόμμα συγκρουόμενες εξ αντί- διαμέτρου πολιτικές.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα το κείμενο των 62 για την Κύπρο. Που χωρίς να αναφέρεται απαντά στη διακήρυξη της «Πρωτοβουλίας για το Έτος Κύπρου», απόφαση στήριξης της πρωτοβουλίας Αναστασιάδη – Ερόγλου, που υπογράφουν άλλα στελέχη από το ίδιο κόμμα.
Από την μια η «πατριωτική αριστερά» με το «όχι στη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία» από την άλλη η «Πρωτοβουλία …. για μια Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία».

Ο ριζοσπαστικός μεγαλο-ιδεατισμός και η πολιτική ενηλικίωση
 Ο Γιάννης Μηλιός με άρθρο του, στα ΝΕΑ, προτείνει το «Φόρο μεγάλης περιουσίας». Ζήτημα που απασχολεί εδώ και αρκετά χρόνια φιλελεύθερους, σοσιαλδημοκράτες οικονομολόγους, αλλά και εκατομμυριούχους επιχειρηματίες  όπως ο Μπιλ Γκεϊτσ, ο Σόρος, κλπ. Βλέπεται εσείς κανένα «πολιτικό ριζοσπαστισμό» στη πρόταση του Γ.Μ.; Αυτό όμως που αποφεύγει να αξιολογήσει είναι ότι μέχρι στιγμής δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε ξεχωριστές μεμονωμένες χώρες. Το αποδεικνύει η αποτυχία του Ολάντ στη Γαλλία, ή ακόμα και η μη εφαρμογή του tax Τobin στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, παρά το γεγονός ότι η ΕΕ και το Ecofin επί Ελληνικής μάλιστα  Προεδρίας, 10 χώρες ψήφισαν την εφαρμογή του ΦΧΣ από το 2016.
Αυτό το αποφεύγει σκόπιμα ο Γ.Μ. γιατί πολιτικά οδηγεί στη πλήρη κατάρρευση της στρατηγικής του ΣΥΡΙΖΑ που στηρίζεται στο «ριζοσπαστικό μεγαλο-ιδεατισμό»  και στην καταγγελία. Ούτε για μεγάλες, αλλά ούτε και για ιδέες «ριζοσπαστικές» πρόκειται! Αλλά για προτάσεις που έχουν διατυπωθεί από φιλελεύθερους – σοσιαλδημοκράτες οικονομολόγους και επιχειρηματίες. Όπως επίσης το να καταγγέλλεις δε οδηγεί πουθενά, όταν  δεν υπάρχουν οι συσχετισμοί και οι δυνατότητες για συνεργασίες σε διεθνή και παγκόσμιο επίπεδο. Η τέχνη του εφικτού και της ενηλικίωσης της πολιτικής είναι αναγκαία προϋπόθεση για να κυβερνήσεις.



Κρίσεις
Καλά κάνει και μας θυμίζει από τα ΝΕΑ ο Ηλίας Κανέλης, «ότι προοδευτικό ψηφίστηκε και θεσπίστηκε σε όλη την διάρκεια της μεταπολίτευσης στη χώρα, προερχόταν από το ΠΑΣΟΚ ή την Ανανεωτική Αριστερά». 
Μπορεί οι συμβολισμοί να έχουν την σημασία τους. Όμως αυτοί είναι σχετικοί. Πάντα στα γεγονότα, αυτό που έχει τον κυρίαρχο ρόλο είναι το περιεχόμενο. Αν το «τελευταίο ταγκό θα είναι στο Παρίσι» ή αν δεν θα «βλέπουμε τον σκυθρωπό Πόλ Τόμσεν ……»,  λίγη σημασία έχει. Γιατί στην ουσία τίποτα δεν αλλάζει στις σχέσεις της χώρας με τους δανειστές, όσο αφορά τις υποχρεώσεις της.

Αυτογνωσία
Στο μεγαλύτερο διάστημα της κρίσης, αποφύγαμε συστηματικά να σταθούμε στις δικές μας ευθύνες: το γιατί φτάσαμε μέχρι εδώ, στη ανάγκη της εθνικής συνεννόησης, για το τι έπρεπε να γίνει ανεξάρτητα από τους πιστωτές μας, πόσο χρόνος χρειάζεται για την έξοδο από την κρίση, τι θυσίες και πως επιμερίζονται πιο δίκαια, και τι πρέπει να αλλάξει σε αυτή τη χώρα για να μην υπάρξει ξανά κίνδυνος για νέες κρίσεις μελλοντικά.
Αντίθετα μέσα από το κοινωνικό κατακερματισμό και την πολυδιάσπαση, η κάθε ομάδα επιχείρησε να διαφυλάξει τα «κεκτημένα» , ή σε αρκετές περιπτώσεις να μεταφέρει τις επιπτώσεις στους άλλους. Αυτό ακόμα και σήμερα, μετά από 6 χρόνια βαθιάς κρίσης είναι έκδηλο με την μεγάλη κλίμακας φοροδιαφυγής να συνεχίζει, παρά τα όποια θετικά βήματα έχουν γίνει, για περιορισμό της. Όμως στη κοινωνία δεν είναι το κυρίαρχο πρόβλημα, αν θέλουμε να μιλάμε για δικαιοσύνη και ισοπολιτεία, αλλά και για  ανάγκη ύπαρξης κράτους πρόνοιας. Αντίθετα τα μεγάλα προβλήματα που αναδεικνύουν τα ΜΜΕ και οι συνδικαλιστικοί αγώνες είναι οι απολύσεις στο δημόσιο, η αξιολόγηση, η υπερ-φορολόγηση, το ξεπούλημα του δημόσιου πλούτου, οι δικαστικές προσφυγές στις εφαρμοζόμενες μισθολογικές  πολιτικές και η δικαίωση τους όπως στη περίπτωση των δικαστικών και των ένστολων. Χωρίς να αναρωτιέται κανείς που θα βρεθούν οι πόροι, παραμένοντας προσκολλημένοι στο παρελθόν και στο εύκολο δανεισμό του δημόσιου.
Την ίδια στιγμή η ανεργία στο ιδιωτικό τομέα, και ιδιαίτερα μεταξύ των νέων, όχι μόνο δεν αποτελεί το κυρίαρχο θέμα στο δημόσιο διάλογο στην χώρα, όπως και με ποιες πολιτικές βραχυπρόθεσμα αλλά κύρια μακροπρόθεσμα θα καταφέρουμε να την περιορίσουμε. Πως θα δημιουργήσουμε νέες θέσεις εργασίας, σε ποιους κλάδους και τομείς; Που πρέπει να στραφούν οι επενδύσεις τα επόμενα χρόνια για να προκύψει το νέο ανταγωνιστικό και εξωστρεφή παραγωγικό πρότυπο της χώρας;
Θα πρέπει να συμφωνήσουμε, οι όποιες θυσίες σήμερα θα πρέπει να οδηγήσουν σε λύσεις αύριο. Διαφορετικά θα έχουμε αποτύχει σαν χώρα, πολιτικό σύστημα και κοινωνία.
Επίσης το πρόβλημα δεν είναι ποιος κυβερνά, αλλά πως κυβερνιέται μια χώρα, όπου λειτουργούν οι θεσμοί αποτελεσματικά και αποδοτικά. Η λειτουργία της δημοκρατίας, ελαχιστοποιεί τις συγκρούσεις και την βία, αυξάνοντας την συνεννόηση και την συναίνεση στο πολιτικό σύστημα και στην κοινωνία. Χωρίς διάλογο, άμβλυνση των συγκρούσεων, δεν μπορεί να υπάρξουν δημοκρατικές λύσεις στα προβλήματα που να ικανοποιούν την πλειοψηφία της κοινωνίας των πολιτών.   

artemakism@ameksa.gr      

    

Τρίτη 22 Ιουλίου 2014

Σχολιάζοντας μερικούς από τους μύθους της επικαιρότητας

Εβραίοι και Άραβες
Εμείς είμαστε με αυτούς που αγωνίζονται και από τις δύο πλευρές «JEWS AND ARABES REFUSE TO ENEMUS». Για να επικρατήσει η Ειρήνη για να συνυπάρξουν Άραβες και Εβραίοι στη γη τους.
Τι σημαίνει πόλεμος και που οδηγεί εμείς το ξέρουμε καλύτερα από τον οποιοδήποτε άλλο λαό, όταν μάλιστα έχουμε ζήσει ένα ΕΜΦΥΛΙΟ που σε θηριωδίες είναι η χειρότερη μορφή πολέμου, ιδιαίτερα μεταξύ αμάχων.
Για αυτό δεν πρέπει να επιτρέπουμε να νεκρανασταίνονται οι Αρνητές του Ολοκαυτώματος και ο Αντισημιτισμός.

Ο μύθος του πολιτικού
Τελικά το 72% των ελλήνων πιστεύει ότι η κρίση δημιουργήθηκε σκόπιμα από έξω-θεσμικά κέντρα. Ωραία!!
Μήπως σε μια επόμενη σφυγμομέτρηση της κοινής γνώμης θα πρέπει να ρωτηθεί  πόσοι γνωρίζουν την ύπαρξη περιοδικών κρίσεων στο καπιταλισμό;
Και πιθανόν επειδή είναι δύσκολο να το γνωρίζουν. Ας ρωτηθούν πόσοι και τι γνωρίζουν για την κρίση του 1929.
Και αν γνωρίζουν ότι ήταν αυτή που καθόρισε και την λειτουργία του συστήματος μέχρι και της μέρες μας.
Διαφορετικά θα πρέπει να πιστέψουμε ότι τελικά οι σύγχρονες κοινωνίες διαμορφώνονται και λειτουργούν με χαρτορίχτρες, αστρολόγους, καφετζούδες, κάτι δημοσιογράφους  τύπου Γ. Τράγκας και κάτι ψεκασμένους πολιτικούς τύπου ΑΝΕΛ. Που μας έχουν πείσει για την ύπαρξη «Γερμανικού Σχεδίου για την Αγορά της χώρας, αντί πινακίου φακής».
Αλλά τι διαφορά, υπάρχει με μια άλλη εμμονή του Αλέξη για «σχέδιο του ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ» που το διαφημίζει και στο εξωτερικό « για δημιουργία ζώνης φτηνού εργατικού δυναμικού στη νότια Ευρώπη με κατάργηση δημοκρατικών και κοινωνικών δικαιωμάτων». Τελικά είμαστε πολύ ευάλωτη σαν κοινωνία «σε συνομωσίες και σχέδια».
Όταν μάλιστα μας απαλλάσσουν   από τις ευθύνες μας. Είναι πολύ ελληνικό να λες για όλα φταίνε οι άλλοι. Διαφορετικά δεν θα υπήρχε το μέγα διακριτικό των νεοελλήνων που είναι ο εξαιρετισμός. Όμως αγαπητοί μου όλα είναι θέματα παιδείας.
Και δεν περιμένεις από την κυρά Κατίνα να έχει παιδεία σε στοιχειώδη ζητήματα οικονομικών. Όμως από ένα απόφοιτο οικονομικής σχολής το απαιτείς.
Όπως όταν λειτουργεί η ενημέρωση των ΜΜΕ βοηθά στην σωστή και αντικειμενική ενημέρωση του πολίτη, το ίδιο ισχύει και για τον πολιτικό. Δεν μπορεί να διεκδικεί την ψήφο του πολίτη πουλώντας μύθους και υποσχέσεις για αιτήματα που δεν έχουν καμιά επαφή με την πραγματικότητα.
Για αυτό  και ένας από τους σημαντικότερους από τους εν ζωή πολιτικούς αυτής της χώρας επιμένει στη ανάγκη ύπαρξης «σχεδίου» διότι διαφορετικά σε αντικαθιστούν οι άλλοι και τα γεγονότα σε προσπερνούν, αλλά τότε πλέον είναι αργά.

Κοινωνικές ανισότητες
«Οι νέες μεταρρυθμιστικές ιδέες είναι οι ίδιες εκείνες οι παλιές». Εύλογος ο τίτλος  άρθρου του Πωλ Κρούγκμαν απαντώντας σε ένα ερώτημα «το κόμμα των Ρεπουμπλικάνων μπορεί να είναι το κόμμα των ιδεών»;
Για τον αμερικάνο Νομπελίστα οικονομολόγο και κορυφαίο εκπρόσωπο των liberals το κεντρικό πολιτικό ζήτημα της αμερικανικής πολιτικής παραμένει το ίδιο εδώ και δεκαετίες. Οι φιλελεύθεροι - Δημοκρατικό Κόμμα – επιδιώκουν ένα δυνατό δίκτυο κοινωνικής ασφάλειας, χρηματοδοτούμενο από την φορολογία των υψηλών εισοδημάτων.
Αντίθετα οι συντηρητικοί – Ρεπουμπλικανικό Κόμμα – αυτό το δίκτυ τους ενδιαφέρει πολύ λιγότερο και επιδιώκουν να μειώσουν τους φόρους στα υψηλά εισοδήματα.
Στο βιβλίο του «Η συνείδηση ενός προοδευτικού», εξιστορεί αναλυτικά την στροφή με την ρηγκανόμικς που αποτέλεσε και το τέλος την μεγάλης συναίνεσης που είχε επιτευχθεί με το New Deal μεταξύ Δημοκρατών – Ρεπουμπλικάνων στο Κράτος Πρόνοιας  που χρηματοδοτούταν από την φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων. Η περίοδο του Ρήγκαν αλλά ιδιαίτερα του Μπούς του νεότερου και της συντηρητικής κινηματικής δεξιάς - The tea party -οδήγησαν στην καταστροφή του κατώτερου τμήματος της μεσαίας τάξης και στην αύξηση των ανισοτήτων μεταξύ του πλουσιότερου 1% των Αμερικανών με του υπόλοιπου  που είχε σαν αποτέλεσμα εκτός της κατάρρευσης του κράτους πρόνοιας, στην επιστροφή όσο αφορά τις κοινωνικές ανισότητες πριν την κρίση του 1929 στη λεγόμενη «επίχρυση  εποχή». Τα μπρος πίσω δεν χαρακτηρίζουν κάποιες μόνο περιοχές αλλά το σύνολο του ανεπτυγμένου καπιταλιστικού κόσμου. Όπως αναλυτικά περιγράφει στο βιβλίο του «Το Κεφάλαιο στο 21ο αιώνα» ο Γάλλος οικονομολόγος Τόμας Πικετί που καταλήγει στο βασικό συμπέρασμα «οι ανισότητες στο κόσμο δεν ήταν τόσο μεγάλες όπως σήμερα από την εποχή των βασιλιάδων και απατεώνων βαρόνων».
Αυτές οι ανισότητες δεν χαρακτηρίζουν μόνο τις χώρες σε κρίση. Αλλά είναι ένα φαινόμενο πλέον συστημικό των χωρών του ανεπτυγμένου χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού. Ποιος θυμάται την προσπάθεια του σοσιαλιστή  Ολαντ να φορολογήσει με συντελεστή 70% τα πολύ μεγάλα εισοδήματα και τις αντιδράσεις; Τόσο από την δικαιοσύνη που κήρυξε αντισυνταγματικό το νόμο, όσο και τους Γάλλους ολιγάρχες  που απειλούσαν το Γαλλικό κράτος ότι θα φυγαδεύσουν τα κεφάλαια τους εκτός χώρας. Ποιος θυμάται το Γάλλο ηθοποιό Ζεράρ Ντεπαρτιέ που αρνήθηκε την Γαλλική υπηκοότητα διαμαρτυρόμενος για το νόμο και παίρνοντας την Ρωσική για να μεταφέρει τα κεφάλαια του.  Ποιος νομίζεται ότι ήταν ο οικονομικός σύμβουλος του Προέδρου της Γαλλίας; Ήταν ο Τόμας Πικετί που το βιβλίο του έχει τεράστια απήχηση ιδιαίτερα στις ΗΠΑ.
Όμως μέσα από τα ίδια τα γεγονότα, φαίνεται και κάτι άλλο. Ότι αν δεν υπάρξουν πολιτικές κινήσεις από τις κυβερνήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο δεν μπορεί να αντιμετωπιστούν οι ανισότητες. Κάποιοι πολιτικοί ιδιαίτερα στη χώρα μας που νομίζουν ότι μπορεί να σκιαμαχούν από μόνοι τους με ανεμόμυλους και να καταγγέλλουν, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν, χωρίς τους συσχετισμούς των δυνάμεων, τίποτα δεν είναι εφικτό. Το παράδειγμα του Ολάντ το αποδεικνύει. 


 

Τρίτη 8 Ιουλίου 2014

Σχολιάζοντας την επικαιρότητα

Το τέρας στο Φράγμα των Ποταμών
Ο κροκόδειλος στο Φράγμα των Ποταμών Αμαρίου. Μου κάνει εντύπωση ότι ουδείς μέχρι στιγμής έχει θέσει το απλό ερώτημα: Καλά ρε μάγκες πως βρέθηκε το τέρας στη λίμνη; Όταν όλοι ξέρουμε ότι το πιο επικίνδυνο ιθαγενές τέρας στο νησί είναι ο σκορπιός!
Πιθανόν να το μετέφερε κανένα σύννεφο από την Β. Αφρική λόγω των μουσώνων που έπνεαν όλη αυτή την περίοδο. Ή το πιθανότερο κάποιος «υπερ-ευφυής» συμπατριώτης μας, σκέφτηκε να εμπλουτίσει το ζωικό βασίλειο και την πανίδα της περιοχής με ένα κροκόδειλο!
Η περιοχή Αμαρίου παρά το φυσικό κάλος της, έχει μείνει τουριστικά πίσω. Άρα πονηρά σκεπτόμενος ο συμπατριώτης μας, μια καλή ατραξιόν θα ήταν η εμφάνιση  ενός τέρατος. Και αφού δεν μπορούσε να είναι ανάλογο του Λοχ Νες της Σκωτίας σκέφτηκε το κροκόδειλο που κάποιοι υποστηρίζουν ότι μπορεί να είναι και αλιγάτορας. Πάντως η αλήθεια είναι ότι κατάφερε να γίνει πρώτο θέμα όχι μόνο στα τοπικά ΜΜΕ αλλά και στα εθνικής εμβέλειας.

Η μικρή ΔΕΗ
Οι ιδιωτικοποιήσεις είναι μέτρο νεοφιλελεύθερο, οι κρατικοποιήσεις είναι μέτρο σοσιαλιστικό. Ή διαφορετικά το ένα χαρακτηρίζει την Δεξιά και το άλλο την Αριστερά.
Μπορεί κανείς σήμερα να υποστηρίζει αυτές τις απόψεις; Επενδύοντας  μάλιστα τα γεγονότα, με όρους όπως «εκποίησης και ξεπουλήματος του εθνικού πλούτου και της δημόσιας περιουσίας», ή «προδοσίας», αντιπαραβάλλοντας με ιστορικά γεγονότα της κατοχής όπως συμβολικά έπραξε ο πρώην πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ κος Φωτόπουλος, με την ευκαιρία της επιστράτευσης. Σε τομείς μάλιστα όπως είναι η αγορά της ενέργειας η απελευθέρωση της οποίας αποτελεί συμβατική υποχρέωση της χώρας στα πλαίσια της Ε.Ε., ανεξάρτητα αν εμείς ή καλύτερα τα ισχυρά συμφέροντα, πολιτικά και συνδικαλιστικά του μονοπωλίου της ΔΕΗ την έχουν μπλοκάρει εδώ και μια δεκαετία. 
Το πόσο όμως θετικά μπορεί να λειτουργεί ένα μονοπώλιο έστω και δημόσιο, μπορούμε να το καταλάβουμε, έχοντας την προηγούμενη εμπειρία του ΟΤΕ και της Ολυμπιακής του κρατικού εθνικού αερομεταφορέα. Όλοι θυμόμαστε τα προβλήματα που αντιμετώπιζε ο καταναλωτής με τις συνδέσεις, τον χρόνο αναμονής, την ποιότητα αλλά και το κόστος των υπηρεσιών στις τηλεπικοινωνίες - πριν την ιδιωτικοποίηση του ΟΤΕ. Αλλά και τι φημολογία αναπτυσσόταν από τους συνδικαλιστές στην περίπτωση ιδιωτικοποίησης του.  Τελικά συνέβησαν ακριβώς τα αντίθετα από αυτά που υποστήριζαν οι συνδικαλιστές με την απελευθέρωση της αγοράς, τον ανταγωνισμό και «το ξεπούλημα του ΟΤΕ». Το ίδιο χαρακτηριστικό ήταν και το παράδειγμα με την Ολυμπιακή, και το πόσο στοίχησε για χρόνια στο Έλληνα φορολογούμενο.    
Όπως εύστοχα σημειώνει ο Αμερικανός οικονομολόγος Τζον Κένεθ Γκαλμπρέιθ στο βιβλίο του «Η καλή κοινωνία», «η ιδιωτικοποίηση δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται δογματικά και δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται a priori σε όλες τις περιπτώσεις θετικά ή αρνητικά, αλλά να εξετάζεται κατά περίπτωση». Αυτό προϋποθέτει τον διάλογο γύρω από θέσεις στα ζητήματα του νέου παραγωγικού πρότυπου για την χώρα και όχι τις στρατηγικές της έντασης και τις αντιπαραθέσεις για ικανοποίηση πολιτικών σκοπιμοτήτων. Οι μανιχαϊστικές δοξασίες έχουν προ πολλού ξεπεραστεί σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες, ορισμένοι όμως συνεχίζουν να πιστεύουν ότι μπορεί να εφαρμόζονται στη χώρα μας τον 21ο αιώνα. Εκτός και αν πιστεύουν ότι δεν είμαστε τμήμα μιας παγκοσμιοποιημένης αγοράς, αλλά μόνο μια γεωγραφική γωνιά της βαλκανικής.

Ευελιξία και το Σύμφωνο Σταθερότητας

Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η Ιταλία με επικεφαλή τον Ματέο Ρέντσι έχει για στόχο της την ευελιξία στη εφαρμογή του συμφώνου σταθερότητας. Αυτό σημαίνει το ξεπέρασμα των πολιτικών της μονόπλευρης λιτότητας και η σταθερότητα να συνδυάζεται με την ανάπτυξη και τη απασχόληση.
Η τήρηση του συμφώνου σταθερότητας δεν νοείται χωρίς την ανάπτυξη, διακηρύσσει σε όλους τους τόνους ο Ιταλός πρωθυπουργός απευθυνόμενος στην αδιαλλαξία των Γερμανών  ως προς την σταθερότητα και τις πολιτικές λιτότητας. Ο Ματέο Ρεντσι τονίζει ότι δεν «αμφισβητεί τους κανόνες του συμφώνου σταθερότητας» όμως για τις χώρες που προωθούν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη ευελιξία, όπως είναι να μη προσμετρούνται στις δημόσιες δαπάνες οι ψηφιακές υποδομές, οι δαπάνες για την παιδεία να μην προσμετρούνται επίσης στα ελλείμματα, ή να υπάρχουν μεγαλύτερα χρονικά περιθώρια για την υλοποίηση των δημοσιονομικών. Οι Γερμανοί πάντα «επιφυλακτικοί» αντιτείνουν ότι συμφωνούν με την ανάπτυξη όμως οι μεταρρυθμίσεις δεν μπορεί «να αποτελέσουν άλλοθι» για χαλάρωση των πολιτικών σταθεροποίησης των οικονομιών της Ευρωζώνης και ειδικά των χωρών του Νότου. Τελικά σε αυτή τη διελκυστίνδα ποιος θα είναι ο νικητής; Ο Ματέο Ρέντσι που προσπαθεί να εκφράσει και την σύγχρονη ευρωπαϊκή αριστερά και σοσιαλδημοκρατία, έναντι της ‘Ανγκελα Μέρκελ και των Ευρωπαίων συντηρητικών ή το αντίθετο; Γεγονός είναι ότι οι βασικοί πρωταγωνιστές σε Ευρωπαϊκό επίπεδο θα είναι οι δύο παραπάνω πολιτικοί.