Σελίδες

Τετάρτη 27 Αυγούστου 2014

Σχολιάζοντας πλευρές της τρέχουσας επικαιρότητας

Τουρισμός χωρίς κανόνες
Εξεγέρσεις και κύμα αγανάκτησης Πολιτών, σε Τουριστικές περιοχές, ενάντια στο «Τουρισμό  χωρίς κανόνες». Μετά τους κατοίκους της Βαρκελώνης οι οποίοι απαιτούν να μπει φραγμός στο «Τουρισμό της μέθης» που οδηγεί νεαρά άτομα ιδιαίτερα από Ιταλία, λόγω και των εταιρειών low cost να μετατρέπονται σε σάτυρους αφαιρώντας σε δημόσιους χώρους και το τελευταίο «φύλο συκής», υπό την επήρεια του αλκοόλ. Ακολούθησε η Καλλίπολη (Σαλέντο) Ν. Ιταλίας, όπου ανάλογα φαινόμενα παρουσιάζονται με το να κάνουν νεαρά άτομα δημόσια στοματικό έρωτα, να κοιμούνται σε δημόσιους χώρους και να δημιουργούν σωρούς σκουπιδιών, σε πολυσύχναστες παραλίες.
Παρόμοια φαινόμενα, με την ανοχή επιχειρήσεων και πολιτών, αντιμετωπίζουν εδώ και χρόνια περιοχές όπως είναι τα Μάλια Ηρακλείου, η Κέρκυρα, όπου κυριαρχεί ο Τουρισμός της Μέθης με νεαρούς Εγγλέζους κατά κύριο λόγο.

Αποπνευματοποιημένος αμοραλισμός
Από το άρθρο του Ηλία Κανέλη στα ΝΕΑ «Να η ισχυρότερη ιδεολογία της νεότερης Ελλάδος. Ο ατομισμός που οδηγεί στο να περνάμε εμείς καλά ……».  Είναι χαρακτηριστικό μόνο της μεσαίας τάξης ή κυριαρχεί στο συνολικό σώμα της Ελληνικής κοινωνίας; Όταν μάλιστα κάποιοι νεολαίοι έχουν ακούσει λέει ότι «στην χούντα οι οικογένειες τους περνούσαν καλύτερα» και όχι μόνο το έχουν ρίξει στα αναβολικά και στο φούσκωμα αλλά δηλώνουν και οπαδοί της ΧΑ.

Αφορολόγητα και ΕΝΦΙΑ
Κάψανε τον Γ. Σταθάκη στη Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ «αρκετά χαμηλό για μια κυβέρνηση της Αριστεράς» το αφορολόγητο των 200.000,00 €. Από πότε η αριστεροσύνη μετρά με το αφορολόγητο όριο ειδικά για το Φόρο Ακίνητης Περιουσίας; Τελικά η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι που είχε κάνει παντιέρα της την απαλλαγή του φόρου της πρώτης κατοικίας ήταν μάλλον Αριστερή και όχι Δεξιά κυβέρνηση!!
Έλεος πια με τις προτάσεις, την κομπορρημοσύνη των στελεχών και ειδημόνων τύπου Γ Μηλιού. Προτείνει αφορολόγητο από κινητές και ακίνητες σύμφωνα μάλιστα με πρόταση του Ινστιτούτου για την Γερμανική Οικονομία, που υποστηρίζει και το SPD,  το 1.000.000,00 €. Μόνο θα πρέπει να μας πει αν η Ελλάδα είναι Γερμανία. Τελικά στη Γραμματεία για να δώσουν τέλος στις ιδεολογικές διαφορές γύρω από τον ΕΝΦΙΑ «ομόφωνα αποφασίσανε την κατάργηση του». Επιτέλους και μια «επαναστατική» απόφαση. Αυτά δεν είναι για μας, αφορούν το σύστημα. Εμείς σε τελευταία ανάλυση αντισυστημικοί είμαστε(!)

Λεφτά υπάρχουν!!
Το λένε οικονομολόγοι διεθνούς κύρους. «Αυξάνει ο πλούτος και η συγκέντρωση του, παράλληλα αυξάνονται οι κοινωνικές ανισότητες, στις ανεπτυγμένες χώρες του καπιταλισμού».   Το λέει και η Επιτροπή Προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ για το Ελληνικό μικρο-καπιταλισμό. Ανταποκρινόμενοι στο πανθομολογούμενο αίτημα της κοινής γνώμης «εμένα ρε βρήκες να φορολογήσεις; Αλλά ποιο; Το μεγάλο κεφάλαιο ρε». Πάντα βέβαια λέμε σε αυτή τη χώρα ο άλλος/οι, ξεχνάμε ότι φοροδιαφυγή και παραοικονομία είναι το εθνικό μας σπορ!! Αλήθεια πότε επιτέλους όλοι μας θα αποκτήσουμε φορολογική συνείδηση σαν πολίτες και θα μάθουμε να κόβουμε και να απαιτούμε την απόδειξη; Γνωρίζοντας ότι από την φορολογία κατά κύριο λόγο, μπορεί να στηριχτεί το κράτος πρόνοιας, το κοινωνικό κράτος και η δημόσια παιδεία. 

Ζήσε Μάι να φας τριφύλλι.
Θυμάστε το σύνθημα « ….. άλλαξε τα όλα»! τώρα έχει γίνει «δεν αλλάζουμε τίποτα»
Ο ΣΥΡΙΖΑ «δεν πρέπει να δεσμευτεί σε τίποτα, γιατί δεν ξέρει τι θα παραλάβει σαν κυβέρνηση», λένε στελέχη του. Άντε τώρα ο πολίτης να ψηφίσει εν λευκώ στις επόμενες εκλογές την επόμενη κυβέρνηση του. Αυτός ο τύπος δημοκρατίας που ανακάλυψαν πως θα πρέπει να τον προσδιορίσουν οι πολιτειολόγοι μήπως «δημοκρατία εν λευκώ»(!) Γιατί ούτε με συμμετοχική αλλά ούτε και με αντιπροσωπευτική δημοκρατία μοιάζει. Χειρότεροι από τους Μαυρογιαλούρους αποδεικνύονται. Ο ένας έδινε υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα, ό άλλως δεν υπόσχεται τίποτα επειδή δεν ξέρει, πάλι όμως χωρίς αντίκρισμα. Αυτό που μετράει είναι τελικά ο σκοπός. Και οι δύο όψεις του λαϊκισμού έχουν κοινό σκοπό.    

Ένταξη, μας  άλλαξε τα φώτα η Τρόικα.
Είναι κάτι που το επαναλαμβάνομε συνεχώς τα τελευταία πέντε χρόνια.  Είναι  σαν φετίχ, πλέον. Τώρα όμως που δρομολογείται αλλαγή έδρας δεν ξέρω πως θα ζήσουμε χωρίς βαρβάρους(!)
Σε κάθε περίπτωση. Μια και αυτή η συμβίωση οδεύει προς το τέλος της. Μέχρι να δούμε τι θα ακολουθήσει.  Μήπως στο απολογισμό μας πρέπει να αναρωτηθούμε τι μας καταμαρτυρεί και η άλλη πλευρά; Μήπως της αλλάξαμε και εμείς τα φώτα με τον τρόπο λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης και του κράτους μας; «Σωστό χάος, ούτε τριτοκοσμικού κράτους, η λειτουργία της δημόσιας διοίκησης ….», σημειώνανε. Για να καταλήξουν «Πάντως το βέβαιο είναι ότι δεν πρόκειται για σύγχρονο Ευρωπαϊκό κράτος» η Ελλάς!!
Μας ενδιαφέρει τι λένε οι άλλοι για μας; Ή σημασία έχει τι πιστεύουμε εμείς μόνο για τον εαυτό μας; Συνεχίζοντας ακάθεκτα στο δρόμο του Ελληνικού εξαιρετισμού και ας αναρωτιούνται κάποιοι δυστυχώς, προς το παρόν ολίγοι από τους συμπατριώτες μας, πότε επιτέλους θα κάνουμε και λίγο αυτοκριτική ή πότε θα αποκτήσουμε μια νέα αυτογνωσία – αυτοσυνείδηση, μακριά από τον κούφιο μικρομεγαλισμό  των Ελληναράδων.



Τρίτη 19 Αυγούστου 2014

Τα Χημικά της Συρίας και το κίνημα της Κρήτης, ένα πρώτο συμπέρασμα

Η καταστροφή όλου του φορτίου των Χημικών όπλων της Συρίας στο Cap Ray, ολοκληρώθηκε, με επιτυχία, ανακοινώσε το Αμερικανικό Πεντάγωνο, ενώ ο Μπάρακ Ομπάμα, εξέφρασε τις ευχαριστίες του, σε όλους του συντελεστές που πρωταγωνίστησαν στην υλοποίηση του προγράμματος υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Τελικά η υδρόλυση και εν πλω, πέτυχε. Διαψεύδοντας τις μοναδικές Κασσάνδρες της επιστημονικής κοινότητας, δηλαδή το κ. Γιδαράκο καθηγητή του Πολυτεχνείου Κρήτης, βασικό συντελεστή «επιστημονικής πληροφόρησης – ενημέρωσης» στα τοπικά ΜΜΕ, που για την δικιά του προσωπική προβολή ή για άλλες σκοπιμότητες, βρήκαν την ευκαιρία, να «ασελγήσουν» σε βάρος της κοινής γνώμης, και να εκθέσει το Πολυτεχνείο Κρήτης, με τις ανακοινώσεις τους, ζητώντας μάλιστα αλλαγή πλεύσης από το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών στο συγκεκριμένο θέμα. Παραγνωρίζοντας την απόφαση 2117 του Συμβουλίου   για την Ασφάλεια των Ηνωμένων Εθνών, που υπό τον έλεγχο και εποπτεία του Οργανισμού για την απαγόρευση των Χημικών όπλων Opwc (βραβείο Νόμπελ για την Ειρήνη 2013) είχε αναλάβει την καταστροφή τους  (εντός του 2014) σε συνεργασία με διάφορες χώρες.  
Πραγματικά πρόκειται, όπως είχε δηλώσει η πρώην υπουργός εξωτερικών της Ιταλίας Εμμα Μπονίνο, μιας από τις χώρες που είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο  στην υλοποίηση του προγράμματος, «… για το μεγαλύτερο πρόγραμμα μετά των Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καταστροφής όπλων μαζικής καταστροφής», που ασφαλώς θα έχει τεράστιες επιπτώσεις για την ειρήνευση στη Μέση Ανατολή, αλλά περισσότερο για την αποφυγή θυμάτων μεταξύ των χιλιάδων αθώων   πολιτών από την χρήση τους, στην εμπόλεμη περιοχή της Συρίας.
Μοναδική εξαίρεση, το «κίνημα ενάντια στην καταστροφή των Χημικών της Συρίας στη Μεσόγειο»  της Κρήτης, που βιώσαμε όλη αυτήν την περίοδο.
Αλλά και πώς, μια μυθολογική αφήγηση που μονόπλευρα στηρίζεται σε πραγματικά ή αληθοφανή γεγονότα, μπορεί να καταλήξει σε παραμυθία, να αυτονομηθεί στη συνέχεια για διαφορετικούς λόγους και σκοπιμότητες, και να προκύψει μια «κινηματική κατάσταση» κατά την προσφιλή έκφραση της ριζοσπαστικής δογματικής αριστεράς ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ, αλλά και  των ΑΝΕΛ η οποία να συμπαρασύρει στη συνέχεια φορείς της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και τμήματα της κοινωνίας των πολιτών στη βάση «καλών προθέσεων». 
Το κίνημα αυτό χαρακτηρίστηκε από μια οριζόντια πολυμορφία κοινωνική – πολιτική, που διαπερνά ιδιαίτερα την ελληνική κοινωνία μετά την κατάρρευση του διπολισμού. Αριστερίστικος δογματισμός και αντιιμπεριαλιστικά αντικαπιταλιστικά σύνδρομα, εθνικό-λαικισμός δεξιάς – αριστεράς συνυπάρχουν και δεν διακρίνονται οι πραγματικοί κίνδυνοι, εσωτερικοί και εξωτερικοί,  που απειλούν τους φυσικούς πόρους και το περιβάλλον της περιοχής. Οι ψυχοπαθολογικές νευρώσεις και η μυθοπλασία στο φαντασιακό που έχουν καλλιεργηθεί συστηματικά, λόγω υπαρκτών και ανύπαρκτων ιστορικών γεγονότων, μετά τον εμφύλιο αλλά και πριν, δεν επιτρέπουν να αντιληφθούμε την σημερινή διεθνή πραγματικότητα  σε ένα μεταδιπολικό κόσμο, όπως διαμορφώνεται μέσα από τις αντιφάσεις του.
Καιρός να ανοίξουμε την συζήτηση για τον κίνδυνο που αντιμετωπίζει η κοινωνίας μας, να παρασύρεται από μονόπλευρες φήμες και πληροφορίες, χωρίς την δυνατότητα διασταύρωσης και τεκμηρίωσης γεγονότων, είτε λόγω μονοσήμαντης προβολής  από ΜΜΕ, είτε λόγω της ευκολίας υιοθέτησης τους από τους τοπικούς φορείς (αυτοδιοίκηση – σωματεία –συλλόγους, κλπ) και κόμματα, κρυπτόμενοι πίσω από το «πολιτικό κόστος» ή πολιτικές σκοπιμότητες στις περισσότερες φορές.
Φανταστείτε στη συγκεκριμένη περίπτωση να ήταν αυτοί που θα διαμόρφωναν την εξωτερική πολιτική της χώρας. Θα οδηγούσαν στο ελάχιστο την Ελλάδα σε χώρα παρία και σε σύγκρουση με το σύνολο της διεθνούς κοινότητας και των οργάνων της. 


Τετάρτη 6 Αυγούστου 2014

Πλευρές διαμόρφωσης στρατηγικών στο Τουριστικό κλάδο, στην Περιφέρεια Κρήτης.

Πριν λίγα χρόνια, για αρκετούς η νέα ελπιδοφόρα αγορά του τουρισμού μας ήταν η Ρώσικη. Για πολλούς εκτός από τους οικονομικούς παράγοντες, ήταν και οι κοινές αξίες που μοιραζόμαστε με το μεγάλο ξανθό γένος του βορρά.
Ως συνήθως αυτοί που μεγιστοποίησαν, χωρίς τεκμηρίωση τη «νέα ελπίδα», διακατεχόταν περισσότερο από έντονα αντι-δυτικά αισθήματα που ήταν στο αποκορύφωμα τους λόγω της κρίσης που περνούσε η χώρα και της μεταφοράς των ευθυνών στους Ευρωπαίους, προεξάρχοντος των Γερμανών.
Παράλληλα ο υπερ-καταναλωτισμός αυτής της αγοράς με τους νέο-ολιγάρχες, την αναδυόμενη μεσαία τάξη γύρω από το αυταρχικό καθεστώς του Πούτιν και το ρωσικό νεοεθνικισμό, λόγω της οικονομικής συγκυρίας, με την δυναμική ανάπτυξη των χωρών στις αναδυόμενες αγορές των λεγόμενων BRICS καλλιεργούσε μεγάλες προσδοκίες. Το πόσο ασταθείς είναι οι οικονομίες αυτών των χωρών και ότι θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να σταθεροποιηθούν, φάνηκε αρκετά γρήγορα, με το επαναπατρισμό των κεφαλαίων στις χώρες του ώριμου καπιταλισμού, της υποτίμησης των εθνικών τους νομισμάτων, τις τάσεις αύξησης του πληθωρισμού, της μείωσης των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης  του ΑΕΠ στις αναδυόμενες αγορές και της γεωπολιτικής αστάθειας και συγκρούσεων σε ορισμένες από αυτές, όπως της Ρωσίας με την Ουκρανία.
Από την άλλη, οι παραδοσιακές αγορές αποτελούν σταθερές αξίες εδώ και πολλά χρόνια, όπως είναι οι Σκανδιναβικές χώρες, οι Κάτω Χώρες, οι Γερμανοί, οι Γάλλοι, οι Βρετανοί, τελευταία οι Ιταλοί, λόγο της Rayner κλπ. Σε τελευταία ανάλυση και με βάση τα στοιχεία από το σύνολο της τουριστικής δαπάνης στη Κρήτη, το 64,8% είναι από χώρες της ΕΕ, το 25,08% από την Ευρώπη εκτός ΕΕ, το 6,93% από την Αμερική και το υπόλοιπο από άλλες περιοχές Ωκεανία, Ασία, κλπ .
Αυτό είναι ένα πρώτο σημαντικό θέμα που πρέπει να έχουμε κατά νου όταν ασχολούμαστε με θέματα διαμόρφωσης τοπικών, περιφερειακών και κλαδικών στρατηγικών: Την σταθερότητα των αγορών. Το πρόσφατο περιστατικό με την πτώχευση του μεγαλύτερου τουριστικού γραφείου «Labirint»  της Ρωσίας που δραστηριοποιούνταν μάλιστα στη Κρήτη, καθιστά επίκαιρη την παραπάνω ανάλυση.

Το δεύτερο ζήτημα που θα πρέπει να μας απασχολεί,  παρά το ειδικό βάρος που διαδραματίζει και θα συνεχίσει στο μέλλον να έχει η «τουριστική βιομηχανία» στην ελληνική οικονομία, είναι ότι δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται σαν μονοκαλλιέργεια. Όταν μάλιστα είναι τόσο πολύ ευάλωτη στη διεθνή οικονομική συγκυρία. Το όποιο εξωστρεφές νέο παραγωγικό πρότυπο της χώρας, πρέπει να στηρίζεται και σε άλλους παραγωγικούς κλάδους και υπηρεσίες από τους λεγόμενους εμπορεύσιμους κλάδους.  Ενδεικτικά μπορεί να είναι οι νέες τεχνολογίες, η οικονομία της γνώσης, ο αγρο-διατροφικός κλάδος από τη μεταποίηση, από το πρωτόγεννη τομέα η επιχειρηματική και βιολογική γεωργία. Οι τελευταίοι, κλάδος Τροφίμων – ποτών και η γεωργία – κτηνοτροφία συνδέονται και αλληλοεξαρτώνται στενά με τον Τουρισμό, αφού σημαντικό μέρος της τουριστικής δαπάνης είναι η διατροφή.

Το τρίτο ζήτημα που νομίζω ότι είναι σημαντικό, στη διαμόρφωση στρατηγικών είναι μια τάση μονομέρειας στη υιοθέτηση επιχειρησιακών πολιτικών , όπως είναι τα all inclusive. Συνήθως επιβάλλονται από τους tour operator, εκμεταλλευμένοι την συγκυρία, όχι τόσο από τις αεροπορικές εταιρίες low cost, όσο η αποδοχή τους από τις τουριστικές επιχειρήσεις λόγω αβεβαιότητας. Μπορεί να τους εξασφαλίζουν πρόσβαση σε αγορές του μαζικού τουρισμού, όμως από την άλλη, όταν μάλιστα  γίνεται κυρίαρχη τάση στη αγορά, οδηγεί σε υποβάθμιση του τουριστικού προϊόντος και στη μείωση της δαπάνης ανά τουρίστα. Αρά το όποιο βραχυπρόθεσμο κέρδος, μπορεί μακροπρόθεσμα να γίνει ζημία αν, μη έγκαιρά, δεν αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της διαφοροποίησης του τουριστικού προϊόντος.
Ήδη από τα στοιχεία του 2014 ενώ ο στόχος για 18,5 εκ. αφίξεις τουριστικών στη χώρα φαίνεται να είναι εφικτός, όσο αφορά το στόχο, των εσόδων 13 δις € από τουρισμό δεν φαίνεται εφικτός. 
Είναι γνωστό ότι αγορές όπως είναι των ΗΠΑ αποφεύγουν περιοχές που κυριαρχούν δομές με την φιλοσοφία all inclusive. Περισσότερο η αγορά των ΗΠΑ αναζητά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μιας τοπικής αγοράς και την άμεση επαφή χωρίς μεσάζοντες  πελάτη-καταναλωτή με τις επιχειρήσεις - μέσω internet. Εδώ είναι έντονο το ενδιαφέρον για τις εναλλακτικές μορφές Πράσινου Τουρισμού, τα τοπικά παραδοσιακά προϊόντα και τουριστικές δομές πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων, κατά προτίμηση να είναι οργανωμένες σε δίκτυα, διευκολύνοντας την προσφορά ολοκληρωμένων πακέτων προϊόντων/υπηρεσιών.  

Η φιλοσοφία των all inclusive  υποβαθμίζει αντικειμενικά το τουριστικό προϊόν, μεταφράζεται σε εισροή μεγαλύτερου όγκου και αξίας εισαγόμενων προϊόντων χαμηλής ποιότητας, για να ελαχιστοποιηθεί το κόστος των προϊόντων/υπηρεσιών στο τουρισμό, ιδιαίτερα αναφορικά με την εστίαση.
Αρά τα φαινόμενα κατανάλωσης παγοκολόνας χυμών πορτοκαλιών, κατεψυγμένων κρεάτων εισαγωγής, κακής ποιότητας, συγκέντρωσης και περιορισμού της διάχυσης των εισοδημάτων του τουρισμού, με περιορισμό της κατανάλωσης προϊόντων/υπηρεσιών κύρια εντός των ξενοδοχειακών μονάδων, που προσφέρουν το τουριστικό πακέτο, όλα πληρωμένα, είναι το φυσικό επακόλουθο αυτών των πολιτικών.
Για την περιφερειακή οικονομία, αναφορικά με τον παραγόμενο πλούτο, δηλαδή το περιφερειακό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν τεράστιο ρόλο έχουν  οι εισροές – εκροές αγαθών και υπηρεσιών, τόσο μεταξύ των κλάδων, αλλά  και με τις άλλες περιφέρειες της χώρας και τις εισαγωγές. Εκτός της οργανικής σχέσης και τις συνέργειες που παράγονται μεταξύ των κλάδων και του τουρισμού, έχει αξία να εκτιμηθεί η συνολική του συμβολή στην Περιφερειακή και Εθνική Οικονομία. Και μια και εδώ και χρόνια όταν αναφερόμαστε στην οικονομία της Κρήτης, χαρακτηρίζεται σαν η μεγαλύτερη Τουριστική αγορά της χώρας. Βάση της στατιστικής ξεπερνά πλέον τα 3,6 εκ επισκέπτες σε σύνολο 17,9 εκ σε σύνολο χώρας και τις 35,9 εκ. διανυκτερεύσεις σε σύνολο 156,6 εκ. της   χώρας. Σε τουριστική δαπάνη τα 2,89 δις € για την Κρήτη σε σύνολο 11,59 δις € της χώρας, σε δαπάνες ανά διανυκτέρευση 81,45 € Κρήτη και 74,03 € στο σύνολο της χώρας και δαπάνες ανά επισκέπτη 801,67€ στην Κρήτη με 647,05€ σύνολο χώρας. Τα στοιχεία είναι του 2013.
Στη Κρήτη επίσης αντιστοιχεί το 21,54% των συνολικών διανυκτερεύσεων  του εισερχόμενου τουρισμού της χώρας  και το 24,10% της δαπάνης αυτών. Ενώ αναφορικά με τις εθνικότητες που επισκέπτονται την χώρα, η Κρήτη είναι πρώτος προορισμός 63,59% των επισκεπτών από την Νορβηγία, στην δεύτερη θέση είναι οι Γάλλοι με 38,7%, στην Τρίτη θέση είναι οι Ρώσοι με 35,22% των επισκεπτών, και ακολουθούν οι Γερμανοί  με 29,8%. Ενώ οι επισκέπτες από τις ΗΠΑ αντιστοιχούν μόνο στο 19,78% από αυτούς που επισκέπτονται την χώρα, που μαρτυρεί και το γεγονός των προτιμήσεων των Αμερικανών ότι είναι περισσότερο τα ελληνικά νησιά και περιοχές όπου δεν κυριαρχούν τα πακέτα τύπου all inclusive.
 Επανερχόμενοι στη παραπάνω παρατήρηση, δυστυχώς δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε την πραγματική συμβολή του τουρισμού στη περιφερειακή οικονομία της Κρήτης, παρά το ειδικό βάρος όπως καταγράφεται και από τα στατιστικά στοιχεία που αναφέραμε και παραπάνω, λόγω έλλειψης εξειδικευμένων μελετών και ερευνών, αναγκαίων μελλοντικά για χάραξη μακροπρόθεσμων στρατηγικών και επιχειρησιακών σχεδίων. Ο τομέας του Τουρισμού και οι φορείς του πρέπει να εγκαταλείψουν τους αυτοσχεδιασμούς και να προχωρήσουν στην επιστημονική τεκμηρίωση των πολιτικών τους. 
Οι κλάδοι μιας περιφερειακής οικονομίας μαζί και της Κρήτης αλληλεπιδρούν, καθώς κάθε κλάδος χρησιμοποιεί ως εισροές στην παραγωγική του διαδικασία, προϊόντα και υπηρεσίες από τους άλλους κλάδους. Έτσι ο Τουρισμός παρά το γεγονός ότι δεν αποτελεί αυτοτελή κλάδο στη στατιστική, δεν υπάρχει ένας ενιαίος κωδικός, αλλά αποτελείται από πολλούς κωδικούς (κλάδους-ΣΤΑΚΟΔ) και δραστηριότητες. Ενδεικτικά: αναφέρουμε τις υπηρεσίες καταλύματος – ξενοδοχεία (Διαμονή), την εστίαση – μπαρ εστιατόρια (Διατροφή), ενοικιάσεις αυτοκινήτων μεταφορικά μέσα (Μεταφορές), κλπ . Αυτές οι διαφορετικές δραστηριότητες επιδρούν μεταξύ τους αλλά και με άλλους. Η εστίαση χρησιμοποιεί προϊόντα από την γεωργία – κτηνοτροφία και την μεταποίηση, τον κλάδο τρόφιμα – ποτά, το εμπόριο κ.ο.κ.  Για να είναι μετρήσιμες οι επιπτώσεις του στους άλλους κλάδους πρέπει να μπορούμε να εκτιμήσουμε σε αξίες τις εισροές των πόρους που διακινούνται μεταξύ τους, όπως και την αλληλεπίδραση τους. Έτσι μόνο μπορεί να καθοριστεί και το ειδικό του βάρος στη διαμόρφωση του συνολικού εγχώριου ακαθάριστου περιφερειακού προϊόντος.
Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε με το σύστημα inputoutput αναλύοντας στατιστικά τα στοιχεία μεταξύ Τουρισμού και υπόλοιπων τομέων και κλάδων της τοπικής και περιφερειακής οικονομίας. Η ανάλυση στηρίζεται στο πίνακα των εισροών – εκροών ή πίνακα της τομεακής αλληλεξάρτησης (υπόδειγμα Leontief) και διαμορφώνει μια σχηματική αναπαράσταση των παραγωγικών διαδικασιών και της κυκλοφορίας των αγαθών (αγορές – πωλήσεις) μεταξύ των διαφόρων τομέων και κλάδων στο οποίο διαρθρώνεται το οικονομικό σύστημα και τη σχέση του με το εξωτερικό (εισαγωγές – εξαγωγές), Αυτή η ανάλυση βοηθά  όχι μόνο στη μέτρηση  αλλά και στη διόρθωση των τουριστικών πολιτικών.
Έτσι με βάση μελέτη του ΙΟΒΕ για την «επίδραση του Τουρισμού στην Ελληνική Οικονομία για το 2010» η επίδραση του στο ΑΕΠ της χώρας ήταν συνολικά 34,4δις (15,1%), H άμεση επίδρασή του στο ΑΕΠ εκτιμάται σε 15,2 δισεκ. €. Για κάθε 1.000 ευρώ τουριστική δαπάνη το ακαθάριστο προϊόν της ελληνικής οικονομίας αυξάνεται κατά 2.220 ευρώ. Η απασχόληση που επηρεάζεται από την ανάπτυξη του τουρισμού στην Ελλάδα εκτιμάται σε 741 χιλ. ή 16% της συνολικής απασχόλησης στη χώρας .  Ο τουρισμός συμβάλλει στα κρατικά έσοδα συνεισφέροντας το 5% των συνολικών εσόδων της κυβέρνησης από την έμμεση φορολογία.
Με την ίδια μεθοδολογία έχουν προσδιοριστεί οι εισροές στις διάφορες παραγωγικές διαδικασίες όπως π.χ. των επιχειρήσεων της εστίασης (κλάδος 56-ΣΤΑΔΟΚ-08), όπου προκύπτει ότι οι κύριες εισροές είναι από των πρωτογενή τομέα κατά 14%, τη μεταποίηση τρόφιμα – ποτά κατά 48% και από τον τριτογενή – εμπόριο 60%.
Το παράδειγμα στη συνέχεια, μπορεί να εκτιμηθεί μόνο εμπειρικά. Το κόστος του 1,5 € του πρωινού/ πελάτη  σε ξενοδοχείο all inclusive, χρησιμοποιεί στο μεγαλύτερο μέρος του προϊόντα εισαγωγής, για να μπορεί να είναι ανταγωνιστικές η τιμή/κόστος.
Διαφορετικά αν χρησιμοποιεί τοπικά προϊόντα το κόστος μπορεί να κυμαίνεται από 3,00 ως και 4,00 € /πελάτη.
Αυτό οδηγεί   εκτός από την υποβάθμιση σε μικρότερη αποδοτικότητα - αποτελεσματικότητα λόγω του περιορισμού στη χρήση τοπικών πόρων. Κατ’ επέκταση μικρότερο μέρος του πλούτου από τις τουριστικές εισροές παραμένει στη περιφερειακή οικονομία. Ή διαφορετικά έχουμε μικρότερη προστιθέμενη αξία από τη συμμετοχή των τοπικών πόρων όπως και μικρότερη συσσώρευση πλούτου. Αυτή η εκτίμηση αφορά το μακρο-επίπεδο που είναι το ακαθάριστο εγχώριο περιφερειακό προϊόν και όχι τόσο το μικρο-επίπεδο δηλαδή την επιχείρηση που οφείλει να είναι ανταγωνιστική. Όμως και αυτό μπορεί να έχει ισχύ, μόνο βραχυπρόθεσμη.   
 Το χαμηλό κόστος του πρωινού γενικεύεται στα πακέτα all inclusive και εφαρμόζεται  στο σύνολο της εστίασης που παρέχει το σύνολο σχεδόν των ξενοδοχειακών μονάδων.
Υποστηρίζω ότι για να μπορεί μια τουριστική μονάδα να είναι ανταγωνιστική στις υπηρεσίες της, στα πλαίσια των συγκεκριμένων πακέτων χαμηλής τιμής στη διαμονή-εστιάση ανά επισκέπτη, πρέπει υποχρεωτικά να στοχεύει στη ελαχιστοποίηση του κόστους προϊόντων και υπηρεσιών της, γεγονός που αντικειμενικά οδηγεί σε υποβάθμιση το συνολικό τουριστικό προϊόν της .
Αν δούμε πως κατανέμεται η τουριστική δαπάνη για επισκέπτες που μένουν σε ξενοδοχεία στη Κρήτη (Αύγουστος 2013) : Διαμονή 28,99%, Μπαρ Εστιατόρια 24,22%, Μεταφορές 12,66%, Διασκέδαση 11,71%, Αγορές και άλλες δαπάνες 22,44% Η διαμονή μαζί με την εστίαση αποτελεί το βασικό κέντρο κόστους της τουριστικής δαπάνης (53,21%), για αυτό έστω και εμπειρικά εστιάζω τόσο πολύ την ανάλυση σε σχέση με τα πακέτα all inclusive.

Το τέταρτο ζήτημα είναι η ανάγκη ύπαρξης στην τουριστική αγορά της Περιφέρειας Κρήτης, διαφοροποιημένων στρατηγικών και πακέτων τουριστικών προσφορών, με βάση τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της κάθε περιοχής, με χωροταξική κατανομή και διάχυση που να στοχεύουν σε διαφορετικά target group της παγκόσμιας τουριστικής αγοράς. Ενώ η χωροταξική διάχυση θα συμβάλλει και στην προστασία και αξιοποίηση των φυσικών πόρων, στην  αποσυμφόρηση των τουριστικών πόλων, στη διάχυση δραστηριοτήτων και εισοδημάτων σε μεγαλύτερο χωρικό τμήμα των δήμων ή της περιφέρειας.

Η εξισορρόπηση της Περιφερειακής Τουριστικής Αγοράς της Κρήτης και η είσοδος της σε νέα τμήματα της παγκόσμιας αγοράς όπως είναι αυτά των ΗΠΑ και του Καναδά, αλλά και των Σκανδιναβικών χωρών, Κάτω Χώρες, Γερμανίας, Αυστρίας, κλπ σε τμήματα αγοράς με μεσαία και υψηλά εισοδήματα, ειδικών ενδιαφερόντων, μπορεί να γίνει μόνο με διαφοροποίηση των στρατηγικών και ενίσχυσης των εναλλακτικών μορφών του Πράσινου Τουρισμού. Σοβαρές δυνατότητες για το νομό μας μπορεί να εξασφαλίσει ο περιπατητικός και ορειβατικός τουρισμός, οι δραστηριότητες βουνού, κλπ, λόγω της μορφολογίας της ύπαρξης του μοναδικού σε φυσικούς πόρους όγκου των Λευκών Ορέων, του μεγάλου αριθμού φαραγγιών, εκτός της Σαμαριάς, άγριας και σπάνιας ομορφιάς. Επίσης η δημιουργία και χάραξη ιστορικών διαδρομών με βάση ιστορικά γεγονότα παγκόσμιας ιστορικής σημασίας, όπως της Μάχης της Κρήτης, ή της επανάστασης του Θερίσου, κλπ 
Με προϊόντα και υπηρεσίες μεγαλύτερης προστιθεμένης αξίας, με την ενσωμάτωση και αξιοποίηση τοπικών πόρων. Αυτό προϋποθέτει την δημιουργία και ενίσχυση των υποδομών Πράσινου Τουρισμού από τους Δήμους, την ενίσχυση και στήριξη επιχειρήσεων υφιστάμενων ή νέων καινοτόμων και δικτύων από το νέο ΕΣΠΑ – επανεκκίνησης 2014 -2020. 
Μόνο σε αυτή τη βάση μπορεί να τεθεί σαν στόχος η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Σε πολύ εξειδικευμένα τμήματα αγοράς, και όχι στη αγορά του μαζικού τουρισμού, με προφίλ χαμηλών εισοδημάτων.
Δεν έκανα καμιά αναφορά στις νέες αγορές Κίνας, Ιαπωνίας, γενικότερα Ασιατικές που θεωρώ ότι μπορεί και έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον για την Τουριστική Αγορά της Κρήτης για τα επόμενα χρόνια.    
Ασφαλώς με ένα άρθρο, δεν μπορείς να εξαντλήσεις όλα τα κρίσιμα σημεία που συνθέτουν τις ευκαιρίες – απειλές στη διαμόρφωση κλαδικών στρατηγικών, και μάλιστα όπως είναι ο Τουρισμός, ένας κλάδος εξωστρεφής και παγκοσμιοποιημένος.

Αρτεμάκης Μιχάλης,
Οικονομολόγος Μελετητής

Κυριακή 3 Αυγούστου 2014

Σχολιάζοντας πλευρές της πολιτικής και οικονομικής επικαιρότητας

Πολιτική κοκορομαχία alla greca
Ακόμα και την τεχνική "επιλεκτική χρεοκοπία" της Αργεντινής, την μετατρέψαμε σε πολιτική κοκορομαχία, αλα γκρέκα!!
Μια και το μνημόνιο/αντιμνημόνιο, φαίνεται να ολοκληρώνει το πολιτικό του κύκλο ζωής, τι θα λέγατε, να  το ρίξουμε στο Αργεντινολόγοι/Αργεντινολάγνοι, για να υπάρξει συνέχεια και στη μεγάλη σχολή της πολιτικής που αναδύθηκε από τις «πλατείες των αγανακτισμένων». Η πολιτική ως σύγκρουση εχθρών και φίλων (Καρλ Σμίθ), εχθρών που ακόμα αν δεν υπάρχουν θα πρέπει να τους εφεύρουμε.
Ορισμένοι φαίνεται αυτές τις ημέρες τους βρήκαν, στην «τεχνική επιλεκτική χρεοκοπία» της Αργεντινής. «Με το λαό της Αργεντινής ή με τους γύπες». Τόσο απλά, για μια χρεοκοπία που απασχολεί την διεθνή κοινότητα εδώ και 13 χρόνια και έχει οδηγήσει τον λαό της Αργεντινής στα τάρταρα της φτώχειας και εξαθλίωσης και τον αποκλεισμό της χώρας από τις διεθνείς αγορές.
Θυμίζω τα λόγια από την τελευταία συνέντευξη του μεγάλου Έλληνα σκηνοθέτη και διανοούμενου του Θ. Αγγελόπουλου, στη Έλλη Στάη που είχε και το χαρακτήρα έκκλησης «όλοι μαζί να δούμε τι πρέπει να γίνει, για να μην φτάσουμε εκεί που έφτασε η Αργεντινή». Αυτά τα λόγια που εκφράζουν την άλλη άποψη για την Πολιτική (Νορμπέρτο Μπόμπιο) «Η δημοκρατία είναι ένα καθεστώς στο οποίο οι περισσότερες αποφάσεις λαμβάνονται μέσω συμφωνίας των διαφόρων ομάδων».

Πρωτοβουλία Κουβέλη
Ας δεχώ την «πρωτοβουλία Κουβέλη, …. ως ορός της αλήθειας»; Για την συνάντηση ΔΗΜΑΡ – ΣΥΡΙΖΑ ο Γ. Λακόπουλος, γράφει στα ΝΕΑ του Σαββάτου για το Α. Τσίπρα και το κόμμα του «… η αδυναμία του κόμματος του να αποσαφηνίσει οριστικά και αμετάκλητα τη θέση του στο κεντρικό θέμα …………….. τη σχέση της χώρας με την ευρωζώνη».
Πολιτικά είναι σωστό, το ναι στο διάλογο και με τους «ευρωπαϊστές» του ΣΥΡΙΖΑ. Όμως δεν πρέπει να υπάρχουν ψευδαισθήσεις για τις τεράστιες δυσκολίες, όσο αφορά τις δυνατότητες  άμεσης συνεννόησης, για τον απλό λόγο, ότι στο εσωτερικό του κόμματος σαν σιαμαία υπάρχει η αντιευρωπαϊκή συνιστώσα που έλκει την καταγωγή της από την δογματική κουμμουνιστική  αριστερά και τις αριστεριστικές οργανώσεις, οι οποίες στη περίοδο της κρίσης ενδυναμώνονται και ενισχύονται απο τον εθνικο-λαϊκισμό της αριστεράς. Αυτό σε ένα πολιτικό μόρφωμα όπως είναι και λειτουργεί ο Συριζα, δεν είναι εύκολο προς το παρόν να αλλάξει. Οι θέσεις του σε σειρά θέματα θα συνεχίζουν να είναι επαμφοτερίζουσες και αντικρουόμενες με ισχυρά τα αντι-συστημικά και ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά. Δεν είναι τυχαίο ότι στο Συριζα πολλοί μιλούν «για ένα νέο κύμα ριζοσπαστισμού και αν το κόμμα χάσει το ριζοσπαστικό χαρακτήρα του είναι σαν να χάνει την ψυχή του».

Τελευταίο ταγκό και μεταρρυθμίσεις
Η χώρα δεν μπορεί και δεν πρέπει να εγκαταλείψει την προσπάθεια να ολοκληρώσει τις διαρθρωτικές αλλαγές  και μεταρρυθμίσεις, ανεξάρτητα από το που θα χορέψει το τελευταίο ταγκό (με την τρόικα) στο Παρίσι; 
Έτσι και αλλιώς οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να γίνουν για την χώρα και όχι για τους πιστωτές μας.



Επιστροφή στη ανάπτυξη
Αναβάθμιση της Ελληνικής οικονομίας και από την Moodys παρά την καθυστέρηση της. Ήταν να γίνει πριν τις ευρωεκλογές. Αλλά λόγο πιθανής πολιτικής αστάθειας, καθυστέρησε ο οίκος αξιολόγησης την αναβάθμιση της. Χωρίς τυμπανοκρουσίες πρέπει να παραδεχτούμε την πρόοδο που συντελείται στη Ελληνική οικονομία, και να θεωρήσουμε δεδομένη πλέον την επιστροφή της σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, από τα τέλη του 2014. Εκτός και αν η διεθνή συγκυρία ξεφύγει πέρα από κάθε δυνατή πρόβλεψη. Περισσότερο αφορά την γεωπολιτική αποσταθεροποίηση με τις σοβαρές εστίες κρίσης Ουκρανία-Ρωσία, Μέση Ανατολή, Συρία, Ιράκ, Γάζα, Λιβύη, μεταναστευτικά ρεύματα προς ευρωπαϊκές χώρες.