Σελίδες

Τρίτη 30 Δεκεμβρίου 2014

Πολιτικός Ρεαλισμός ή Οργή και Φόβος μπροστά από τις Εκλογές

Όποιος αγνοεί την πραγματικότητα, είναι όπως την στρουθοκάμηλος που χώνει το κεφάλι στο έδαφος για να προστατευθεί, επειδή δεν θέλει να βλέπει τον πραγματικό κόσμο. Το ίδιο συμβαίνει και με όλους εκείνους που προκρίνουν τις πρόωρες εκλογές σαν την λύση ή σαν την κορυφαία στιγμή της λειτουργίας της δημοκρατίας, στην οποία ο λαός νηφάλια αποφασίζει για τους κυβερνήτες του και το μέλλον του, στη βάση ενός δημοκρατικού διαλόγου θέσεων και αντιθέσεων. Αυτή η θεώρηση για τις εκλογές όχι μόνο είναι μονοδιάστατη αλλά και ανιστόρητη.  Χαρακτηριστική περίπτωση ήταν οι ιστορικές εκλογές το Νοέμβριο του 1920, όπου ηττήθηκε το κόμμα  των Φιλελευθέρων του Ελευθερίου Βενιζέλου, από τον συνασπισμό των βασιλικών, με σύνθημα τον τερματισμό του πολέμου και την επιστροφή των στρατιωτών από το μέτωπο, δηλαδή τις «καλύτερες μέρες» που όμως τελικά οδηγηθήκαμε στην τραγωδία της Μικρασιατικής καταστροφής και το ξεριζωμό του Ελληνισμού από τις εστίες μετά από αιώνες παραμονής του .
Δυστυχώς κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι η ιστορία μπορεί να επαναληφθεί όσο αφορά τις πρόωρες εκλογές στις 25 Ιανουαρίου, μετά από τρεις (3) αποτυχημένες προσπάθειες εκλογής ΠτΔ. Μάλλον ζει σε άλλη χώρα;
Αγνοούν το χρόνο και το χώρο, αλλά και την ακραία πολιτική πόλωση που επικρατεί στη χώρα, μετά το ξέσπασμα της χειρότερης μεταπολεμικής οικονομικής κρίσης, των αδιεξόδων που έχουν δημιουργηθεί, αλλά πάνω από όλα της βαθιάς πολιτικής και κοινωνικής κρίσης. Κρίση που σημαδεύτηκε με την ενίσχυση των ακραίων εμφυλιο-πολεμικών  απόψεων των κινημάτων των αγανακτισμένων, της ανικανότητας εξεύρεσης της ελάχιστης εθνικής συνεννόησης συμπολίτευσης – αντιπολίτευσης για την αντιμετώπιση των τεράστιων συνεπειών της, τόσο σαν πολιτικό σύστημα, όσο και σαν κοινωνία.
Αποφασίσαμε να βάλουμε το κεφάλι στο έδαφος και να μην αντιμετωπίσουμε τις αιτίες που μας οδήγησαν στην κρίση, αλλά και μιας δικαιότερης κατανομής των συνεπειών  της, μεταξύ των κοινωνικών ομάδων.
Προτιμήσαμε να οδηγήσουμε την αντιπαράθεση στα άκρα και να κυριαρχήσουν τα συνθήματα περί προδοτών, μειοδοτών, μερκελιστών, που πρέπει να οδηγηθούν στα ειδικά δικαστήρια και στις κρεμάλες, να αναδείξουμε τον λαϊκισμό σε κυρίαρχη πολιτική πρόταση μεταξύ ψεκασμών και επιστροφής στο ευδαιμονισμό του παρελθόντος δαπανώντας αμέριμνα πάνω και πέρα από τις δυνατότητες μας με δανεικά. Η εναλλακτική πολιτική πρόταση τελικά περιορίστηκε στην ικανότητα διαπραγμάτευσης όχι όμως στη βάση των συσχετισμών δυνάμεων και του πολιτικού πραγματισμού, αλλά στη βάση της μαγκιάς, των μονομερών αποφάσεων και της επιστροφής στο βαλκανικό μας χώρο.
Αυτό οδήγησε στο κατακερματισμό, την πόλωση της κοινωνίας, σε συνδυασμό με την τεράστια όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και της ανεργίας, δημιουργώντας κλίμα εμφυλίου πολέμου, αφού σε λίγο χρόνο κατέρρευσε όλο το πρότυπο κοινωνικής οργάνωσης που ήταν σταθερό και βελτιούμενο από την μεταπολίτευση και μέχρι που ξέσπασε η κρίση το 2009. Οδηγώντας μεγάλα τμήματα της κοινωνίας στην εσωστρέφεια, στο Ευρωσκεπτικισμό, στην επιστροφή σε εθνικιστικές και ξενοφοβικές αναδιπλώσεις, και στην αναζήτηση για εξεύρεση νέων φίλων και συμμάχων.  Βέβαια όλα αυτά πολύ σύντομα αποδείχτηκαν φρούδες ελπίδες.
Η κίνηση της κοινωνίας μεταξύ οργής και φόβου, θα πρέπει να εξισορρόπηση με την λογική και την σύνεση. Οι εκλογές που εκβιάστηκαν, κινδυνεύει να εξελιχθούν σε ένα νέο Βατερλό καταστροφής για τη χώρα και την κοινωνία. Η μικρόνοια πολιτικών και κομμάτων, που το μόνο που τα ενδιαφέρει είναι η αξιοποίηση της ευκαιρίας για κατάληψη της εξουσίας, παραβλέποντας ότι χρονικά η χώρα είναι στην πιο κρίσιμη φάση της τελικής διαπραγμάτευσης. Όφειλε να εξασφαλίσει το πολιτικό σύστημα της χώρας  την εθνική συναίνεση και την πολιτική σταθερότητα για την ολοκλήρωσης του προγράμματος και την ασφαλή έξοδο της από τα μνημόνια με την προκήρυξη στη συνέχεια των εκλογών, όχι υπό την ασφυκτική πίεση των εκβιαστικών διλλημάτων και παραδοξολογιών των μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων και του ακράτητου λαϊκισμού.
Η έξοδος της χώρας από την κρίση και τα μνημόνια   δεν είναι θέμα «ικανότητας διαπραγμάτευσης». Το πρόβλημα είναι η διαμόρφωση ενός ρεαλιστικού σχεδίου, μέσω εθνικής συνεννόησης από την πλειοψηφία των δυνάμεων του δημοκρατικού τόξου, που ανεξάρτητα κυβέρνησης θα στηρίζεται από κυβέρνηση – αντιπολίτευση απέναντι στους δανειστές μας.
Αυτό αποτελεί την μόνη ρεαλιστική πολιτικά πρόταση για το πολιτικό σύστημα της χώρας. Οι όποιες πρόωρες εκλογές όταν μάλιστα θα γίνουν υπό το κλίμα της ακραίας πολιτικής πόλωσης και αντιπαράθεσης από ότι προδικάζεται δεν δίνουν καμιά προοπτική εξόδου από την κρίση και τα μνημόνια όποια και αν είναι η επόμενη κυβέρνηση. Αντίθετα εγκυμονεί κινδύνους επικράτησης ακραίων απόψεων και θέσεων που μπορεί να οδηγήσουν σε ριζικές ανατροπές ως προς τους κεκτημένους διεθνείς προσανατολισμούς της χώρας που είναι η Ε.Ε. και η Ευρωζώνη, με αποτέλεσμα νέες τραγωδίες για το Ελληνισμό.
Οι ευχές μου μαζί με τις ευχές για το νέο έτος 2015, είναι να πρυτανεύσει η σύνεση και η λογική μεταξύ όλων των πολιτικών δυνάμεων της χώρας, και στο λαό να επικρατήσει η λογική που θα διασφαλίζει το μέλλον της χώρας και όχι η οργή και ο φόβος που μπορεί να οδηγήσουν σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις.

Αρτεμακης Μιχάλης

Τρίτη 18 Νοεμβρίου 2014

Κρητικό Τοπίο είναι μείζον πολιτικό και ηθικό αξίωμα η διατήρηση του;

«Καταμεσής της θάλασσας, μου είπε βρίσκεται μια ρημαγμένη χώρα, που λέγεται Κρήτη ….» «Εκεί υψώνεται η Ίδη, που τ’ ομόρφαιναν άλλοτε νερά και δάση μα έρημο λες και στέκει τώρα, παλιωμένο» Δάντης, Κόλαση XVI ΑΣΜΑ

Εδώ και αιώνες οι επισκέπτες της εκφράζανε το θαυμασμό τους στο μοναδικό Κρητικό Τοπίο. Χρησιμοποιώ τα λόγια ενός από τους σημαντικότερους περιηγητές του 19ου αιώνα, έτσι λέγανε τους τουρίστες εκείνης της περιόδου του Rombert Pashle. Τι γράφει και ποια ήταν η πρώτη του εντύπωση επισκεπτόμενος την Κρήτη το 1834 «Καθώς  μπαίναμε στο όρμο των Χανίων, ξαφνιάστηκα από το μεγαλείο και την ομορφιά των Λευκών Ορέων».    
Γιατί αυτή η μανία που διακρίνει το σύγχρονο Κρητικό, της καταστροφής  του Κρητικού Τοπίου; Μήπως δεν ήταν και αυτό ένας από τους βασικούς συντελεστές - παράγοντες που έκαναν το νησί εδώ και πάνω από 50 χρόνια το μεγαλύτερο Τουριστικό προορισμό της χώρας; Και από μια κλειστή κοινωνία μετατράπηκε σε λίγες δεκαετίες σε μια ανοικτή κοινωνία; Αυτές όμως οι αλλαγές, δικαιολογούν την σημαντική υποβάθμιση που συντελέστηκε στη ιστορία, στο ανθρωπογενές περιβάλλον, στα ήθη και τα έθιμα μας; ή καλύτερα ο εκφυλισμός τους για να τα προσαρμόσουμε στο νέο καταναλωτικό πρότυπο ευμάρειας - υπερκατανάλωσης και ανορθολογισμού όπως είναι π.χ. οι άσκοπες μπαλοθιές σε κοινωνικές εκδηλώσεις αφαιρώντας στην κυριολεξία την «Κρητική ψυχή μας» «Τον Καπετάν Μιχάλη»; Θα μου πείτε οι εποχές αλλάζουν κατά συνέπεια και οι κοινωνικές συνήθειες, παραδόσεις.
Γατί ο παραδοσιακός  οικιστικός ιστός του χωριού, επιτρέπεται και αλλοιώνεται από την «οικοπεδοφαγία» χωρίς κανένα σεβασμό στη τοπική αρχιτεκτονική, στην ιστορία και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των οικισμών μας; Αυτά μπορεί και συμβαίνουν μόνο όταν τίποτα δεν σε συνδέει με το παρελθόν, κατά συνέπεια το μόνο που μπορεί να σε ενδιαφέρει είναι η «αξιοποίηση» στο παρόν, με σκοπό το κέρδος, χωρίς να  πολυσκοτίζεσαι για το μέλλον, ακόμα και αν διαπράττεται το μεγαλύτερο έγκλημα σε βάρος του δομημένου και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, σε τελευταία ανάλυση σε βάρος της ιστορίας και του πολιτισμού σου.
Πολλές είναι οι περιπτώσεις που εγκαταλείφτηκαν οι παραδοσιακοί οικισμοί, οικοπεδοποιήθηκε η παραγωγική γη, αναπτύχθηκαν διάσπαρτοι οικισμοί χωρίς πολεοδόμηση και υποδομές, εντελώς άναρχα και μέσα σε λίγες δεκαετίες άλλαξε ριζικά το κρητικό τοπίο ιδιαίτερα στο βόρειο τμήμα του νησιού όπου δημιουργήθηκε και η βασική τουριστική υποδομή σε διανυκτέρευση  και τουριστικές υπηρεσίες. Σε λιγότερα από 30 χρόνια έγινε μια τεράστια περιβαλλοντική αλλαγή λόγω της άναρχης και απρογραμμάτιστης ανάπτυξης. Αυτό ήταν αναπόφευκτό ή μήπως προϊόν αναγκαστικό της ραγδαίας τουριστικής και αστικής ανάπτυξης; Νομίζω ούτε το ένα ούτε το άλλο ισχύει. Ήταν η παντελής έλλειψε ρυθμιστικού ρόλου του κράτους, στη δεκαετία του 60. Στη αρχή φάνηκε ότι τουλάχιστον στον Τουρισμό υπήρχε η πρόθεση να υπάρξουν κάποιοι κανόνες βάση και της εκπόνησης του πρώτου δεκαετούς Προγράμματος Τουριστικής Ανάπτυξης της Κρήτης[1]. Πολύ γρήγορα όμως φάνηκε ότι το μοντέλο της αντιπαροχής - άναρχης ανάπτυξης της Αθήνας και της αισθητικής υποβάθμισης στο δομημένο περιβάλλον, ήταν αυτό που θα υιοθετηθεί και για τις Τουριστικές Περιοχές όπως ήταν η Κρήτη. Έτσι σε πολλές από τις μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες που κατασκευάστηκαν την περίοδο της χούντας με τα χαμηλότοκα δάνεια που τους εξασφάλιζε δεν υπήρξαν κανόνες πολεοδομικοί για την προστασία του τοπίου. Ο πυρετός του ευκολότερου πλουτισμού και της δημιουργίας εισοδημάτων από τις υπηρεσίες με την γρήγορη τριτογενοποίηση της οικονομίας (τουρισμός, δημόσιος τομέας)  των αγροτικών πληθυσμών και κοινοτήτων, οδήγησαν πολύ γρήγορα στις ριζικές αλλαγές που έφερε η αστικοποίηση του πληθυσμού. Με  αποτέλεσμα τη αισθητική και πολεοδομική υποβάθμιση των πόλεων. Η πόλη των Χανίων είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, από πόλη των νεοκλασικών και των  «γιασεμιών» σήμερα είναι η πόλη με τα ελάχιστα τετραγωνικά μέτρα πρασίνου ανά κάτοικο, παράλληλα με την αστικοποίηση και την άναρχη οικιστική ανάπτυξη του κάμπου των Χανίων, γη υψηλής παραγωγικότητας, ενώ θα μπορούσε να γίνει επέκταση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου της πόλης των Χανίων, προς την περιοχή του Ακρωτηρίου, όπως προτεινόταν. Έτσι εγκαταλείφθηκε και ερημώθηκε πληθυσμιακά η ενδοχώρα, παράλληλα με την απώλεια ενός σημαντικού τμήματος της αγροτικής παραγωγής που για αιώνες έκανε την Κρήτη αυτάρκη στα βασικά είδη διατροφής ή καλύτερα προσάρμοζε τις διατροφικές συνήθειες στις τοπικές παραγωγές, δημιουργώντας την παραδοσιακή κρητική κουζίνα και τον χαρακτηριστικό ανθρωπολογικά τύπο του λιπόσαρκου - ξερακιανού Κρητικού – Κρητικιάς που δεν έχει και πολύ σχέση με τους σημερινούς, τουλάχιστον όσο αφορά το βάρος. Θυμίζω   κάτι που σημειώνει ο καθηγητής της προληπτικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης κος Καφάτος ότι: «η παχυσαρκία στα παιδιά μέχρι το 60 στην Κρήτη δεν ήταν μετρήσιμο μέγεθος στατιστικά».     
Ποτέ κανείς, όλα αυτά τα χρόνια, από τους κεντρικούς ή τοπικούς φορείς δεν ασχολήθηκε συστηματικά και συνθετικά με όλες τις πλευρές και την σημασία που έχει η διαχείριση του τοπίου στα πλαίσια της βιώσιμης ανάπτυξης. Κάτι που στην υπόλοιπη Ευρώπη έχει γνωρίσει τεράστια ανάπτυξη όσον αφορά στη αξιοποίηση και επαναξιολόγηση των ενδογενών πόρων, επειδή εδώ και χιλιάδες χρόνια είναι αυτοί που διαμορφώνουν τα ιδιαίτερα φυσικά, πολιτιστικά, ιστορικά και ανθρωπολογικά χαρακτηριστικά κάθε περιοχής. Ανάλογη είναι και η προσέγγιση μας  για το ιδιαίτερο Κρητικό Τοπίο σαν σύνολο των ενδογενών πόρων το οποίο συμπεριλαμβάνει και τα ανθρωπολογικά χαρακτηριστικά του Κρητικού όπως διαμορφώθηκαν και διαμορφώνονται μέσα από τους αιώνες, με τις παραδόσεις του, τις γαστρονομικές, τις μουσικές, τα ήθη και έθιμα, που τον κάνουν να ξεχωρίζει από τους άλλους τοπικούς πολιτισμούς της Μεσογείου.
Αυτά είναι που μας κάνουν περήφανους για τον τόπο μας και την καταγωγή μας, εδραιώνουν την αγάπη μας όταν γνωρίζουμε την ιστορία μας, με όλα τα δυνατά και αδύνατα σημεία της και παράλληλα μας κάνει να θέλουμε όλες τις πηγές που αποτελούν τις ζωντανές μαρτυρίες μιας εποχής να τις διατηρήσουμε και να τις διασώσουμε ακόμα και όταν στεκόμαστε κριτικά σε πλευρές της με βάση τις σύγχρονες θεωρήσεις της ιστορίας μας. 
Αυτό αποτελεί ένα σημαντικό πολιτικό και ηθικό αξίωμα, που οφείλουμε σαν κοινωνία να το αντιμετωπίσουμε άμεσα και για χάρη των μελλοντικών γενεών, πριν είναι πολύ αργά. Ένας τόπος δεν μετριέται με το πόσα καταναλώνει αλλά από τον πολιτισμό του, την αισθητική του, την ποιότητα ζωής, στις αστικές και αγροτικές περιοχές, τις αξίες του, το φυσικό περιβάλλον του, την ανεκτικότητα στη διαφορετικότητα, τη δημοκρατικότητα και το πόσο όντως χωρίς να χάνει την ψυχή του είναι μια πραγματικά ανοικτή κοινωνία, όπως την ορίζει ενας από τους σύγχρονους φιλοσόφους ο Κάρλ Πόπερ.

Συμπέρασμα: Η οργάνωση του χώρου και των οικονομικών δραστηριοτήτων, με τα κατάλληλα εργαλεία της χωροταξίας – πολεοδομίας – της οικονομικής γεωγραφίας και των αναλυτικών της μεθόδων θα πρέπει να συμβάλουν ώστε οι τοπικές κοινωνίες να ξεφύγουν από μια διαδεδομένη αντίληψη «οικοπεδομάχων» ή «οικοπεδομαχίας» που αντιμετωπίζει το σύνολο του αστικού και αγροτικού χώρου, σαν τη πρόσοδο μιας μελλοντικής ιδιωτικής συναλλαγής πώλησης και μόνο. Αρνούμενοι πεισματικά τα τελευταία χρόνια την χωροθέτηση και οργάνωση του χώρου σε ζώνες και χρήσεις αποκλειστικές, την προστασία του περιβάλλοντος και προσδιορισμένα με σαφήνεια τα όρια των οικισμών.
Καθοριστικός στα ζητήματα αυτά είναι ο ρόλος των Τοπικών Φορέων προεξαρχόντων των Δήμων, αλλά και της τοπικής κοινωνίας και των ενεργών πολιτών. Επιτέλους θα πρέπει και η κεντρική κυβέρνηση να προχώρηση στη καταργήσει του μέτρου, που διεκδικούμε την παγκόσμια πρωτοτυπία. Μόνο στη χώρα μας ισχύει  η δυνατότητα αστικής δόμησης «οπουδήποτε» αρκεί να έχεις 4 στρέμματα. Έτσι ώστε παράλληλα με τα αντικίνητρα της φορολόγησης της ακίνητης περιουσίας που θεσπίστηκαν τελευταία να πάψει να θεωρείται σαν προσοδοφόρα επένδυση μόνο η οικοδομή - κατοικία και να απορροφά το σύνολο των πόρων ιδιαίτερα της μικρής αποταμίευσης. Στόχος πρέπει να είναι η δημιουργία κινήτρων για την μεταφορά  πόρων σε παραγωγικούς τομείς και κλάδους την τοπικής μας οικονομίας, συμβάλλοντας έτσι και εμείς στο μεγάλο στοίχημα της χώρας που δεν είναι άλλο από την παραγωγική της ανασυγκρότηση.


artemakism@ameksa.gr      



[1] Εκπονήθηκε όταν υπουργός Συντονισμού ήταν ο Κ. Μητσοτάκης

Τρίτη 11 Νοεμβρίου 2014

Οι πραγματικές ανισότητες του οικονομικού κύκλου στον καπιταλισμό

Τελευταία έχει πυκνώσει η συζήτηση σε διεθνές επίπεδο για την σχέση οικονομικής μεγέθυνσης και όξυνσης των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων, της συγκέντρωσης του παραγόμενου πλούτου σε όλο και λιγότερα χέρια. Η συζήτηση αυτή αφορά τις ανεπτυγμένες χώρες του καπιταλισμού ΗΠΑ και Ευρώπη. Ουσιαστική στη συζήτηση ήταν η έκδοση το τελευταίο χρόνο του βιβλίου του Γάλου Οικονομολόγου Τομά Πικετί «ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤΟΝ 21Ο ΑΙΩΝΑ» το οποίο προκάλεσε τεράστιο ενδιαφέρον στις ΗΠΑ, για να επακολουθήσει στη συνέχεια η ήττα των Δημοκρατικών και του προέδρου Ομπάμα , στις τελευταίες εκλογές για την ανανέωση της Γερουσίας, από τους Ρεπουμπλικάνους. Οι πολιτικοί αναλυτές αποδίδουν τις αιτίες της ήττας των Δημοκρατικών στην όξυνση των ανισοτήτων ιδιαίτερα στη μεσαία τάξη, παρά το γεγονός ότι η οικονομία των ΗΠΑ και το ΑΕΠ της, όλα αυτά τα χρόνια αυξανόταν, το ίδιο και η απασχόληση. Όμως την ίδια στιγμή ο παραγόμενος νέος πλούτος συγκεντρωνόταν στα χέρια του πλουσιότερου 10% των Αμερικανών, ενώ μειωνόταν τα εισοδήματα του μεγαλύτερου τμήματος της μεσαίας τάξης και των εργαζομένων.
Αντίστοιχα είναι τα φαινόμενα στη χώρα μας σε μια οικονομική συγκυρία του οικονομικού κύκλου σε τελείως διαφορετική φάση: κρίσης και ύφεσης, για πάνω από έξι χρόνια με απώλεια του 25% του ΑΕΠ της χώρας.    
Φέτος το ΑΕΠ της χώρας προβλέπεται να είναι 183,4 δις €, δηλαδή περίπου να έχει επιστρέψει στα επίπεδα του 2004. Όμως όσον αφορά στην κατανομή του καμιά σχέση δεν έχει με το 2004. Οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες το 2014 είναι τεράστιες, λόγω της κρίσης. Εκτός από την υπερφορολόγηση που κύρια πλήττει τους ασθενέστερα οικονομικά, το στοιχείο που βασικά βασίζεται το παραπάνω συμπέρασμα, είναι η ανεργία η οποία το 2014 προβλέπεται να είναι το 26,8% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, σε σχέση με το 10% του 2004. Η φτωχοποίηση κύρια πλήττει τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα, από όπου προέρχεται το σύνολο σχεδόν της ανεργίας, αλλά και τμήματα της μεσαίας τάξης με το κλείσιμο των χιλιάδων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, καθώς και τους χαμηλοσυνταξιούχους ιδιωτικού - δημόσιου τομέα. Αυτοί που έχουν υποστεί τα πάνδεινα είναι κύρια αυτοί του ιδιωτικού τομέα, μαζί οι νέοι και οι γυναίκες μακροχρόνια άνεργοι, που αποτελούν και το μεγαλύτερο μέρος της στρατιάς των συσσιτίων. Και όμως μέσα σ’ αυτές τις τεράστιες ανισότητες που δημιούργησε η κρίση, υπάρχουν τμήματα που συνεχίζουν να πλουτίζουν, όπως και κάποιοι προνομιούχοι εργαζόμενοι του δημόσιου τομέα που μετά από δικαστικές προσφυγές που έχουν κερδίσει, τους επιστρέφονται οι όποιες περικοπές με την μορφή αναδρομικών. Αυτά τα φαινόμενα αποτελούν μεγάλες κοινωνικοπολιτικές προκλήσεις της κρίσης οι οποίες δεν μπορεί να μένουν χωρίς σχολιασμό, όταν μάλιστα βρίσκουν υποστήριξη από τα πολιτικά κόμματα ιδιαίτερα της αντιπολίτευσης.
Συμπέρασμα: Το πρόταγμα της αναδιανομής του πλούτου στο ανεπτυγμένο καπιταλισμό θα πρέπει να αποτελέσει ξανά στρατηγική πολιτική επιλογή της σοσιαλδημοκρατίας.


Δευτέρα 10 Νοεμβρίου 2014

Οι πραγματικές ανισότητες της κρίσης

Φέτος το ΑΕΠ της χώρας προβλέπεται να είναι 183,4 δις €, δηλαδή περίπου να επιστρέψει στα επίπεδα του 2004. Όμως όσο αφορά την κατανομή του καμιά σχέση δεν έχει με το 2004. Οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες το 2014 είναι τεράστιες, λόγω της κρίσης. Εκτός από την υπερ-φορολόγηση που κύρια πλήττει τους ασθενέστερα οικονομικά.   Το στοιχείο που βασικά το καταμαρτυρεί είναι της ανεργίας που το 2014 προβλέπεται να είναι το 26,8% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού σε σχέση με το 10% του 2004. Κύρια η φτωχοποίηση πλήττει τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα από όπου προέρχεται το σύνολο της ανεργίας και τμήματα της μεσαίας τάξης με το κλείσιμο των χιλιάδων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων  και επίσης τους χαμηλοσυνταξιούχους ιδιωτικού - δημόσιου τομέα. Αυτοί που έχουν υποστεί τα πάνδεινα είναι κύρια αυτοί του ιδιωτικού τομέα, μαζί οι νέοι και οι γυναίκες μακροχρόνια άνεργοι, που αποτελούν και το μεγαλύτερο μέρος της στρατιάς των συσσιτίων. Και όμως μέσα σ’ αυτές τις τεράστιες ανισότητες που δημιούργησε η κρίση υπάρχουν τμήματα που συνεχίζουν να πλουτίζουν και μέσα στην κρίση, όπως και εργαζόμενοι του δημόσιου τομέα που μετά από δικαστικές προσφυγές που έχουν κερδίσει τους επιστρέφονται οι όποιες περικοπές με την μορφή αναδρομικών. Αυτά τα φαινόμενα αποτελούν τις μεγαλύτερες κοινωνικές - πολιτικές προκλήσεις της κρίσης. Και δεν μπορεί να μένουν χωρίς σχολιασμό, όταν μάλιστα βρίσκουν υποστήριξη από τα πολιτικά κόμματα ιδιαίτερα της αντιπολίτευσης.



Τετάρτη 29 Οκτωβρίου 2014

Με το Φακό της Καθημερινότητας

Οι καιροί αλλάζουν πάντα. Ένα από τα γνωστά τραγούδια του Bob Dylan ήταν «The Times They are A Changing»! Ζούμε σήμερα σε μια διαφορετική Οικονομία και Κοινωνία από αυτή που γνωρίζαμε πριν 1/4 του αιώνα μας: μια παγκόσμια κοινωνία όπου οι ιδέες και οι γνώσεις εξαπλώνονται με τρομερές ταχύτητες και όπου η αύξηση των συναλλαγών και των χρηματοπιστωτικών περιουσιακών στοιχείων στο κόσμο είναι 300 φορές υψηλότερη από ότι το 1970. Μόνο η Ευρώπη μένει προσκολλημένη στις Γερμανικές εμμονές του πληθωρισμού και των παραμέτρων της Συνθήκης του Maastricht της περιόδου 1991-1992. Παρά το ότι η ύφεση έχει απογύμνωση τις εμμονές του 3% του ελλείμματος/ΑΕΠ. Γιατί όπως παρατηρεί τελευταία ο καθηγητής και πρώην Επίτροπος Ρομάνο Πρόντι το 3% έχει έννοια σε ορισμένες περιόδους, ενώ σε άλλες θα ήταν σωστό το μηδέν, ή σε άλλες ακόμα θα ήταν σωστό το 4% ή το 5%. Γιατί χωρίς αμφιβολία οι καιροί αλλάζουν πάντα. Αρά και οι κανόνες, θα οφείλουν να είναι περισσότερο ελαστικοί και διαφανείς για να γίνεται σεβαστή η λειτουργία τους. Σήμερα είναι πασιφανές ότι απαιτείται μεγαλύτερη ευελιξία όσο αφορά τους κανόνες της Συνθήκης, όμως αντιμετωπίζεται το τοίχος της αδιαλλαξίας και των εμμονών της Γερμανίας, κατάλοιπα της περιόδου της Βαϊμάρη.

Προσφορά – Ζήτηση. Το πρόβλημα για την Ευρωζώνη όντως είναι η ζήτηση. Όχι όμως για την Ελλάδα που είναι η προσφορά. Αυτό δεν είναι ανάγκη να είναι κάποιος οικονομολόγος για να το καταλάβει. Από την αρχή της κρίσης πολλοί υποστηρίζαμε σε αντίθεση με τους οικονομολόγους του ΣΥΡΙΖΑ ότι σε σχέση με την Ιταλία το δικό μας πρόβλημα ήταν το αναπτυξιακό έλλειμμα της χώρας. Αντίθετα η γειτονική χώρα ήταν μετά την Γερμανία η δεύτερη μεγαλύτερη δύναμη στο τομέα της Μεταποίηση, στη Ευρώπη. Η διαφορά αυτή εκφράζεται εδώ και χρόνια στα διαρθρωτικά ελλείμματα της χώρας όπως είναι το Εμπορικό Ισοζύγιο και Συναλλαγών.

Εμείς ή Αυτοί. Το βασικό στρατηγικό πλεονέκτημα που προσπαθεί να αναδείξει ο ΣΥΡΙΖΑ , στο «εμείς ή αυτοί» που σήμερα προσπαθεί στα πλαίσια της στροφής στη "μετριοπάθεια" να αμβλύνει είναι: ότι εμείς θα διαπραγματευτούμε ενώ η κυβέρνηση όχι. Δεν αιτιολογεί όμως, ούτε τεκμηριώνει τους λόγους. Όταν το επιχειρεί πέφτει στο χυδαίο λαϊκισμό και του χαλάει η σούπα της μετριοπάθειας. Να δούμε πως θα "ωριμάσει" και αν θα ενηλικιωθεί από τις παιδικές αρρώστιες και αντιφάσεις του;

Μετριοπαθείς. Πόσο "φιλικό στο χρήστη" μπορεί να γίνει κάτι το οποίο είναι βαθιά συντηρητικό; Αν εξαιρέσουμε ορισμένες φωνές "μετριοπαθών" που και για αυτές έχω τις επιφυλάξεις μου, παρά το γεγονός ότι υπάρχει η πρόκληση της εξουσίας; Ο Μακιαβέλι υποστήριζε ότι η πολιτική είναι ο θάνατος της Αλήθειας! Θα επαληθευτεί στη περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ;

Γραφικότητες. Για όσους δεν καταλαβαίνουν τις γραφικότητες του δημάρχου Χαλανδρίου, να γίνει η παρέλαση υπό τους ήχους του ύμνου του ΕΑΜ (παραλλαγή από ρώσικο τραγούδι, δεν είναι αυτός ο αληθινός ύμνος του). Είναι για να προβάλλει  ότι και σήμερα ο Αγώνας είναι Εθνικοαπελευθερωτικός ενάντια στους ξένους κατακτητές.

Διαπραγματεύσεις – Συμβιβασμοί. Τελικά Συμβιβασμός μεταξύ των κυβερνήσεων Ρέντσι - Ολάντ και της Επιτροπής. Ναι μεν μείωσαν τα δημοσιονομικά τους ελλείμματα στους προϋπολογισμούς του 2015 όχι όμως  στο αρχικό ύψος που πρότεινε η Επιτροπή. Έτσι φτάσαμε στο να «προστατευτεί η αξιοπιστία της ως θεματοφύλακα των Συνθηκών» από την μία και να υπάρξει μεγαλύτερη ευελιξία στο Σύμφωνο Σταθερότητας από την άλλη. Δεν ξέρω μέχρι που μπορεί να φτάσουμε σε τεντωμένο σχοινί, με δεδομένη τη άσχημη σημερινή οικονομική συγκυρία στη Ευρωζώνη της μηδενικής ανάπτυξης. Χρειάζονται πολιτικές πρωτοβουλίες και άμεσος  επαναπροσδιορισμός των κανόνων στη Ευρωζώνη υπερβαίνοντας τις γερμανικές ψυχώσεις;

Η Τραγωδία στους δρόμους μας. Ποιο είναι πρώτο; Το προστατευτικό διαχωριστικό Διάζωμα στο Β.Ο.Α.Κ. ή οι Έξυπνες Κάμερες; Είναι ακριβώς η ίδια συζήτηση αν πρώτο είναι το αυγό ή η κότα; Τελικά κανείς θα μιλήσει για την ύψιστη σημασία που έχει αυτό το ζώο που λέγεται Άνθρωπος να Οδηγεί ΣΕΒΟΜΕΝΟΣ ΤΟ ΚΩΔΙΚΑ ΟΔΙΚΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ! ΟΛΑ τα άλλα έπονται.


artemakism@ameksa.gr               

Δευτέρα 20 Οκτωβρίου 2014

Η ΤΕΤΑΡΤΗ ΑΠΟΨΗ Αριστερές παπαρολογίες με αρχή-μέση-τέλος, Θεσ/νικη – ΔΕΘ, Σεπτεμβριος 2014.

Η κρίση ξεκίνησε  σαν ένα μικρό «παραμύθι για δράκους» που μας διηγήθηκε ο Αλέξης, είναι μόνο «συστημική» όπως μας είπε ο Ε. Τσακαλώτος, για να καταλύξει στους μαιάνδρους του εθνικολαϊκισμού, περί προδοσίας – Γουδί – δοσίλογων – μερκελιστών της  ΠΛΑΤΕΙΑΣ των αγανακτησμένων, με τους «διανοούμενους» Κουτρούγκαλους-Βαρουφάκιδες & Σία. Είχαν προηγηθεί τα αντικαπιταλιστικά κινήματα των μπουρζουάδων «του δεν πληρώνω» και των γραφικών αστέρων – δημάρχων της «Τελεία».
Σήμερα διανύουμε την φάση της αρπαγής της Εξουσίας και της Περσεφόνης σε ένα νέο ζόφο ακατάσχετων ιδεοληψιών.
Αρχίζουν να «ΜΑΣ ΤΡΟΜΑΖΟΥΝ ΟΙ ΑΓΟΡΕΣ» και «η έλλειψη Οδικού Χάρτη για  έξοδο από το Μνημόνιο»!! Μας το είπε ο Γ.Σταθάκης μετά από την επιστροφή του από την ετήσια ΓΣ του ΔΝΤ! Και όλα αυτά μπροστά από ένα τελείως θολό τοπίο «ακύρωσης των μνημονιακών νόμων» και «επαναδιαπραγμάτευσης της δανειακής σύμβασης».
Όλα αυτά θα γίνουν σε συνενόηση με τους δανειστές και εταίρους μας και χωρίς σκίσιμο και μονομερείς ενέργειες λέει το 70% των παλαβών ριζοσπαστών αριστερών, με το άλλο 30% να είναι έτοιμο για όλα και να προτείνει την προετοιμασία του Σχεδίου Β, μαζί με Αλαβάνο και έξοδο της χώρας από το Ευρώ και πρόσω ολοταχώς για την Δραχμή . Είναι οι νεοκομμουνιστές της Αριστερής Πρωτοβουλίας των Λαπαβίτσα-Λαφαζάνη και των κινημάτων αντίστασης και ανατροπής του Καπιταλισμού!
Και ο επίλογος για την εφαρμογή ένος Προγράμματος Κυβέρνησης της Αριστεράς, «χρειάζεται Αίμα και Δάκρυα», προτείνει από την άλλη πλευρά του Αντλαντικού ο Γ Βαρουφάκης που συντόνισε και την μεγάλη στροφή του ΤΕΞΑΣ η οποία κατάληξε σε διεθνή συμμαχία με κύκλους των liberals, εκφράζοντας και την στροφή του Συριζα από την Αμέρικα Λατίνα του Τσάβες και της Κριστίνα Φερνάντες προς την άλλη πλευρά της Αμερικής στις ΗΠΑ «Δολοφόνοι των λαών Αμερικάνοι»!
Για να επακολουθήσει η μεγάλη περίοδο διαμόρφωσης του ευρωπαϊκού προφίλ του Αλέξη ως επικεφαλής υποψηφίου της Ευρωπαϊκής Αριστεράς στις τελευταίες Ευρωεκλογές –lista Tsipras, Ιταλία - με προϊόντα «αριστερής ελπίδας» made in Greece, καθιστώντας τη χώρα το «εξαγωγικό θαύμα» στη Ευρώπη σε «αριστερές παπαρολογίες», μέσω των Focolari έφτασε μέχρι τον Πάπα Φραντσέσκο «το Πάπα των φτωχών» στα πλαίσια του διαλόγου μεταξύ των διαφορετικών δογμάτων! Πριν όμως είχε προηγηθεί το Αγιο Ορος και το εμβάπτισμα στα άδυτα της Ορθοδοξίας και του Μοναχισμού, μπροστά στην αγία εικόνα της Παναγίας «Άξιον Εστί»!
Με αποκορύφωμα την συνάντηση με το νέο-ανορθολογισμό των Ανεξάρτητων Ελλήνων των Ψεκασμένων του Π Καμένου, για προγραμματικές συγκλίσεις στο αν θα πρέπει να προβάλλουν αντίσταση στο νέο-μερκελικό τοκογλυφικό κεφάλαιο που δυναστεύει την χώρα με τα νέο-αποικιακά μνημόνια και τους ελέγχους των σεκιουριτάδων στα αεροδρόμια!
Η παρουσίαση του Προγράμματος «βλέπουμε και κάνουμε» της Θεσ/νικης επιμελήθηκε ο Γ Δραγασάκης για την «ανθρωπιστική κρίση» χωρίς οικονομία. Αποτελεί μέρος ενός συνολικότερου προγράμματος που δεν παρουσιάστηκε στη ΔΕΘ λόγο διαφωνίας ως προς το Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας μεταξύ Μηλιού και Σταθάκη ως προς το τι ορίζεται Μεγάλη Περιουσία;[Η ΝΕΑ ΒΙΒΛΟΣ ΜΑΡΞΙΣΤΙΚΩΝ ΙΔΕΩΝ, την επιμέλεια έχει ο Γιάννης Δραγασάκης]*

*όλα αυτά στρατηγικό στόχο έχουν να τροπάξουν ΔΑΝΕΙΣΤΕΣ – ΑΓΟΡΕΣ – ΤΡΟΙΚΑ – Ε.Ε. για να καταλάβουν όλοι ότι δεν θα παίξουμε το «chicken game» και να είναι έτοιμοι γιατί ερχόμαστε …..Συριζα ante Portas!!!

Αεροδρόμιο Ι. Δασκαλογιάννη είναι πρόβλημα νομικό ή αναπτυξιακό;

Αεροδρόμιο Χανίων: είναι πρόβλημα ΝΟΜΙΚΟ ή ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ; Μήπως υπερβάλουμε πάλι σαν τοπικοί φορείς; Ποιο είναι το ζητούμενο για το αεροδρόμιο Ι Δασκαλογιάννης, αν θα είναι η διαχείριση του δημόσια, μικτή ή ιδιωτική (Προκήρυξη: παραχώρηση για 30 χρόνια με δικαίωμα επέκτασης συν 10 χρόνια)  ή αν τα επόμενα χρόνια διασφαλίζονται οι χρηματοδοτήσεις για την παραπέρα ανάπτυξη των υποδομών και της λειτουργίας του οι οποίες θα πρέπει να ανταποκρίνονται στις αναπτυξιακές ανάγκες μιας περιφερειακής αγοράς τουριστικής κατά κύριο λόγο αλλά όχι μόνο;  Ο στόχος πρέπει να είναι η διασφάλιση ενός αεροδρομίου σύγχρονου και αποδοτικού, αυξάνοντας την ανταγωνιστικότητα του τοπικού οικονομικού συστήματος. Ποια η εμπειρία και οι καλές πρακτικές από την διαχείριση των αεροδρομίων σε όλη τη Ευρώπη από το 80 και μετά; Μήπως παντού ακόμα και στα αεροδρόμια που παραμένουν σε φορείς με δημόσιο χαρακτήρα έχουν αναλάβει εξειδικευμένες εταιρείες του δημόσιου την διαχείριση τους και όχι υπηρεσίες τύπου ΥΠΑ, όπως συμβαίνει στη χώρα μας; Μάλλον δεν καταφέραμε όπως και σε άλλα θέματα να παρακολουθήσουμε  τις εξελίξεις στις διεθνείς αερομεταφορές και τις ιδιωτικοποιήσεις αεροδρομίων από την δεκαετία του 90 στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Το σίγουρο είναι ότι τα επιχειρήματα για αύξηση κομίστρων αεροδρομίων λόγω ιδιωτικοποίησης ή για κινδύνους για τις εταιρείες low cost είναι έωλα.  Τα προβλήματα της ανάπτυξης τοπικής ή εθνικής, δεν μπορεί να συνεχίζουν να αντιμετωπίζονται στο νέο παραγωγικό πρότυπο της χώρας με μοχλό ανάπτυξης το δημόσιο. Όταν μάλιστα μιλάμε για ένα κράτος με ένα τεράστιο δημόσιο χρέος, που έστω μακροπρόθεσμα θα πρέπει να αποσβέσει, κατά συνέπεια οι δημόσιες επενδύσεις σε έργα υποδομής θα είναι αυστηρά στοχευμένες. Σχήματα σύμπραξης Ιδιωτικού – Δημόσιου - μικτές επιχειρήσεις,  (πέρα από το γεγονός ότι η αξιοποίηση  της περιουσίας του δημόσιου για ένα κράτος που έχει χρεοκοπήσει είναι τελείως λογική)  ή η ιδιωτικοποίηση, σαν εμπειρία είναι πολύ διαδεδομένη σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες, και είναι αναγκαία και μπορούν να εξασφαλίσουν ιδιωτικά κεφάλαια για έργα υποδομής που άμεσα έχουμε ανάγκη και το ελληνικό δημόσιο δεν μπορεί να εξασφαλίσει.
Το αεροδρόμιο του Trapani στην Σικελία είναι μια καλή εμπειρία ιδιωτικοποίησης μικτής επιχείρησης (ιδιωτικό 49% - δημόσιο Περιφέρεια Σικελίας 49% και 2% Εμπορικό Επιμελητήριο), στo οποίo αεροδρόμιο δραστηριοποιείται και η Ryanair. Πρόταση ανάλογη με αυτή που κάνει η νέα Δημοτική αρχή των Χανίων για συμμετοχή του Δήμου σε κοινοπρακτικό σχήμα για αεροδρόμιο υπό δημόσιο έλεγχο, με μεγάλη όμως καθυστέρηση, επειδή οι διαδικασίες της προκήρυξης είναι στη τελική φάση.   Το αναφέρω, γιατί ένα από τα κοινοπρακτικά σχήματα που έχει υποβάλλει εκδήλωση ενδιαφέροντος είναι και η εταιρεία της Αργεντινής Corporation America SA METKA AE η οποία συμμετέχει στο κοινοπρακτικό σχήμα και με τοπικούς φορείς στη διαχείριση του αεροδρομίου του  Trapani – Σικελία, ίδιας δυναμικότητας περίπου σε αφίξεις με το Χανίων.  Στο συγκεκριμένο αεροδρόμιο τα εισιτήρια είναι εξίσου ανταγωνιστικά   με άλλους προορισμούς σε αεροδρόμια με δημόσια διαχείριση. Τα βασικά αιτήματα των εταιρειών χαμηλού κόστους είναι ασφαλώς και οι φόροι του  αεροδρομίου να είναι χαμηλοί (παραμένουν αρμοδιότητα του δημόσιου), κυρίως όμως έχουν σχέση με διευκολύνσεις που απαιτούν σε εγκαταστάσεις, πίστες παρκαρίσματος, κλπ που εξυπηρετούν το μοντέλο διαχείρισης αυτών των εταιρειών που είναι τα χαμηλά κοστολόγια τους. Επίσης θα πρέπει να εξεταστεί και να γίνει αίτημα των τοπικών φορέων, το αεροδρόμιο Χανίων εκτός από επιβατικό να γίνει και αεροδρόμιο διακίνησης εμπορευμάτων και να συνδέεται άμεσα με τις αναπτυξιακές μας ανάγκες για μεταφορά ευπαθών αγροτικών προϊόντων σε αγορές του εξωτερικού (μοντέλο Ισραήλ).

Αρτεμακης Μιχάλης Οικονομολόγος - Μελετητής

Πέμπτη 16 Οκτωβρίου 2014

Τι δείχνει ο κόκκινος συναγερμός στις αγορές τις τελευταίες μέρες

Οι αναταράξεις στις χρηματιστηριακές αγορές είχαν στο επίκεντρο την χώρο μας που αρκετοί της χρεώνουν και την ευθύνη για αυτές στις διεθνείς χρηματαγορές;
Είναι δυνατόν έστω και μετά την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης, «να αποδεσμευτεί από την επιτήρηση της τρόικα», μια οικονομία του μεγέθους της Ελλάδας να είναι η αιτία των αναταράξεων στις τελευταίες μέρες στα διεθνή χρηματιστήρια; Ή απλώς αποτελεί την αφορμή και  από πίσω κρύβονται οι πραγματικοί λόγοι των τελευταίων εξελίξεων; Με βάση τους διεθνείς αναλυτές οι πραγματικές αιτίες της πτώσεις των χρηματιστηρίων στις τελευταίες μέρες είναι οι αβεβαιότητες των αγορών από την ασθενική ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας. Αυτό το μαρτυρούν τρείς παράγοντες οι μειωμένη της κατανάλωση στις ΗΠΑ η συγκρατημένη ανάπτυξη της Κίνας που εκφράζεται με την πτώση της κατανάλωσης πετρελαίου και της τιμής του στις διεθνείς αγορές. Όσο μικρότερη η παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου τόσο μικρότερη η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας. Όμως οι αβεβαιότητες των αγορών είναι στραμμένες στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στη Ευρωζώνη, με την ασθενική ανάπτυξη που κινείται πολύ κοντά στο μηδέν. Με την ατμομηχανή της, την Γερμανία το «εξαγωγικό της θαύμα» να κινείται σε πολύ χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, την Γαλλία να σαρώνει τους δείκτες του Μάαστριχτ και να αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα και την Ιταλία με το τεράστιο χρέος και τους αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Οι αβεβαιότητες αυτές οδηγούν τις χρηματαγορές σε μαζικές ρευστοποιήσεις assets και μετοχών, προτιμώντας την ρευστότητα εν ανά μονή των εξελίξεων ιδιαίτερα όσο αφορά την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη.
Αυτές φαίνεται να είναι οι πραγματικές αιτίες των αναταράξεων στα διεθνή χρηματιστήρια, με αυτό της Αθήνας να γνωρίζει μεγάλη πτώση του Γενικού Δείκτη και υποχώρηση κάτω από τις 900 μονάδες, παράλληλα με την εκτόξευση των spreads των δεκαετών ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου που οι αποδόσεις τους σήμερα άγγιξαν το 9%. Αυτό ήταν το προανάκρουσμα προς όλες τις κατευθύνσεις στο εσωτερικό ότι η Ελληνική Οικονομία είναι ακόμα (παρά την σταθεροποίηση της) πολύ εύθραυστη για λεονταρισμούς.        


artemakism@ameksa.gr        

Σάββατο 11 Οκτωβρίου 2014

Συμπεράσματα από μια συζήτηση

Όλα αυτά που λέμε σήμερα στην μνημονιακή Ελλάδα δεν ενθυμούμε να τα λέγαμε στην προ-κρίση περίοδο. Τότε η ευμάρεια και η ευδαιμονία ξεχείλιζε από τα μπατζάκια μας. Απόλυτη, καθολική  συναίνεση γύρω από το παρασιτικό οικονομικό πρότυπο της χώρας. Καταναλώναμε χωρίς δεύτερες σκέψεις για την γενιά μας, αλλά και για τις επόμενες, πολύ πάνω από τις δυνατότητες μας δανειζόμενοι από το εύκολο και φτηνό χρήμα που έρεε από την συμμετοχή της χώρας στο Ευρώ την πρώτη περίοδο. Ιδιαίτερα την περίοδο του δημοσιονομικού εκτροχιασμού της κυβέρνησης του Κων/νου Καραμανλή. Τι ήθελε να τον θυμηθεί ο κος Σαμαράς στην χθεσινο-βραδινή του ομιλία στη βουλή; Ότι προσπάθησε το 2009 να μας πει την αλήθεια για την Οικονομία, αλλά έπεσε θύμα του λαϊκισμού;
Και γιατί δεν θυμήθηκε καλύτερα την ξεκάθαρη προειδοποίηση του Κ. Σημίτη στη Βουλή για τους κινδύνους να συρθεί η χώρα στο ΔΝΤ λόγο των τεράστιων ελλειμμάτων και του χρέους; Η συνέχεια είναι γνωστή με τα «λεφτά υπάρχουν» που ολοκλήρωσε τον κύκλο για να συρθεί η χώρα στην επιτροπεία και τα μνημόνια.
Αλήθεια η Αριστερά του Σύριζα που ήταν τότε; Δεν την αφορούσαν τα προβλήματα που αντιμετώπιζε  ή χώρα; Ή απλώς δεν συμμετείχε στο γίγνεσθαι της χώρας σαν αντι-συστημική δύναμη του 3%;
Σήμερα που είναι Αξιωματική αντιπολίτευση, μήπως αντιλαμβάνεται ότι αυτά που προτείνει σαν πρόγραμμα οδηγούν στις αιτίες που οδήγησαν την χώρα στη χρεοκοπία; Ή μήπως νομίζει ότι την απαλλάσσει η επίκληση της «ανθρωπιστικής κρίσης» από τις ευθύνες της για τις προτεινόμενες οικονομικές πολιτικές των παροχών με χρήματα που πάλι δεν υπάρχουν αλλά και ότι υιοθετεί όλα τα αιτήματα και τις διεκδικήσεις σαν «κεκτημένα – δίκαια» συντεχνιών βλέπε δικαστές.   
Αντιλαμβάνεται ότι αυτές οι πολιτικές αν πράγματι υιοθετηθούν και εφαρμοστούν οδηγούν σε «αίμα και δάκρυα» όπως έχει γράψει και ο Γ. Βαρουφάκης; Στο όνομα μιας περήφανης εθνικά στάσης αλά Αργεντινής; Εκτός και αν συνεχίζουν στο Σύριζα να πιστεύουν ότι η χρεοκοπία της χώρας «ήταν παραμύθια για δράκους»!
Μάλλον αυτό διαφαίνεται από την στάση τους, χωρίς να τους πολυενδιαφέρουν ούτε οι συσχετισμοί δυνάμεων, ούτε η οικονομική συγκυρία.  Φτάνει μόνο η λαϊκή εντολή και ο βολονταρισμός μιας Αριστεράς μιας άλλης εποχής.


artemakism@ameksa.gr        

Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου 2014

Οι προσκλήσεις στο Σύριζα σε διεθνή φόρα

Σε ένα από τα δημιουργήματα του Bretton Woods που ήταν το ΔΝΤ, τόσο μισητό στη χώρα μας, μετά την περιπέτεια με την κρίση και την συμμετοχή του στη τρόικα που αποτέλεσε την διεθνή επιτροπεία της.
Σε αυτό το «μίασμα» και στο ετήσιο συνέδριο ΔΝΤ – Παγκόσμιας Τράπεζας είναι προσκεκλημένος το Σάββατο 11/10 στη Νέα Υόρκη για να μιλήσει ο υπεύθυνος Ανάπτυξης του Σύριζα, ο οικονομολόγος Γ. Σταθάκης,
Ασφαλώς και είναι τελείως λογικό το αυξημένο ενδιαφέρον των διεθνών οργανισμών να γνωρίσουν τις θέσεις του Σύριζα, αφού το σενάριο να είναι η επόμενη κυβέρνηση στη Ελλάδα είναι πιθανό.
Αυτό που με ενοχλεί είναι πως θα μαζέψουν όλο εκείνο το συρφετό του χυδαίου λαϊκισμού που διχοτόμησε την χώρα: στο «νέο εθνικο-πατριωτισμό της κρίσης» από την μία μεριά και στο «νέο προδότες/δοσίλογοι της κρίσης» από την άλλη.
Δημιούργημα αυτού του ακραίου πολιτικού κλίματος   ήταν το αποκορύφωμα με τις πλατείες, των αγανακτισμένων, τα κινήματα «δεν πληρώνω», τη κίτρινη δημοσιογραφία για την κρίση από μέρος ΜΜΕ, τα φαινόμενα ακραίας επίθεσης στο πολιτικό σύστημα της χώρας που είχε την ευθύνη της διακυβέρνησης μετά την μεταπολίτευση και την διαχείριση της κρίσης.
Όταν βλέπεις νέους να διαλαλούν τελείως απολιτικ ότι εμένα δεν με ενδιαφέρει ποιος θα κυβερνά αν είναι δεξιός, αριστερός, κεντρώος ή κομμουνιστής, φτάνει να είναι ΠΑΤΡΙΩΤΗΣ. Αντιλαμβάνεσαι τις διαχωριστικές γραμμές και την διχοτόμηση της κοινωνίας  ή σε σημαντικά τμήματα της κοινωνίας, σε εχθρούς και φίλους. Οι ευθύνες του Συριζα είναι τεράστιες όταν ύψωνε τις νέες διαχωριστικές μεταξύ μνημόνιο και αντιμνημόνιο, οδηγώντας σημαντικά τμήματα ιδιαίτερα μεταξύ των νέων ψηφοφόρων σε ένα ιδιότυπο νέο εθνικο-πατριωτισμό, αποτρέποντας να αντιληφθούν τις συνέπειες μιας σοβαρής οικονομικής κρίσης αλλά και αποκλείοντας ένα ουσιαστικό διάλογο για τις αιτίες της. Σήμερα αντικειμενικά ο Σύριζα καλείται στο εσωτερικό μέτωπο να πρέπει να εξηγήσει πως αυτός θα διαχειριστεί καλύτερα μέσα από ένα κυβερνητικό πρόγραμμα τις τύχες της χώρας και γιατί θα πρέπει να συμμετέχει σε διεθνείς συναντήσεις και φόρα, μακριά από τις ακραίες θέσεις που εν πολύς ακόμα και σήμερα διατυπώνει σε σειρά από θέματα εξωτερικής πολιτικής και διεθνών σχέσεων.
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι η συμμετοχή του αρχηγού του στο διεθνή φόρα του European House Ambrosetti στο Κόμο της Ιταλίας και τελευταία η συνάντηση του με τον Πάπα Φραγκίσκο στη Ρώμη παρά το γεγονός ότι είχε ιδιωτικό χαρακτήρα και καμιά πολιτική σημασία σύμφωνα με την ανακοίνωση του Βατικανού. Η συνάντηση έγινε μεταξύ ακτιβιστών μαζί με το ηγέτη του κινήματος της καθολικής οργάνωσης Φοκολάρι, τον εκπρόσωπο του think tank transform European και τον Πάπα.  
Κάτι ανάλογο είναι και αυτή η πρόσκληση για συμμετοχή στο ΕΣ του ΔΝΤ – Παγκόσμιας Τράπεζας.


Τετάρτη 24 Σεπτεμβρίου 2014

Σχολιάζοντας την Πολιτική καθημερινότητα

Η όποια στήριξη από την Μέρκελ και την Γερμανία, θα είναι αποτέλεσμα γενικότερης αλλαγής στις πολιτικές της Ευρωζώνης και στις πιέσεις που θα ασκηθούν και από τις άλλες χώρες ιδιαίτερα Ιταλία – Γαλλία – Ισπανία, για μεγαλύτερη ευελιξία στη εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (γραμμή Ρέντσι). Παράλληλα έχει μεγάλη σημασία η προώθηση των μεταρρυθμίσεων από τα κράτη μέλη (επιμονή Ντράνγκι). Όμως χρειάζεται και ένας επιθετικός ευρωπαϊκός κεϋνσιανισμός πολιτικών σε επίπεδο Επιτροπής ξεκινώντας από επενδύσεις σε υποδομές και ευρωπαϊκά δίκτυα, αύξησης των κονδυλίων για την έρευνα και την απασχόληση.
Παράλληλα θα πρέπει να αυξηθούν οι πιέσεις στις «χώρες που μπορούν» (πλεονασματικές) να επενδύσουν στην τόνωση και αύξηση της ζήτησης της αγοράς. Η ύπαρξη της ενιαίας αγοράς, μια αύξηση του εισοδήματος  του γερμανού εργαζόμενου μεταφράζεται σε ζήτηση για τον Ελληνικό Τουρισμό ή Ελληνικά προϊόντα. Όπως και η ανάγκη ο πληθωρισμός στις χώρες του βορρά (σε αντίθεση με το παρελθόν, να είναι μεγαλύτερος από τις χώρες του νότου).
Θα πρέπει λοιπόν να κρατάμε μικρό καλάθι σε σχέση με προσδοκίες στήριξης της προσπάθειας μας για έξοδο από την κρίση και ανάπτυξη σε σχέση με την κ. Μέρκελ, αν δεν υπάρξουν γενικότερες αλλαγές των πολιτικών σε επίπεδο Ευρωζώνης.
Όπως επίσης ότι χωρίς Εθνικό Σχέδιο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης της χώρας δεν υπάρχει μέλλον.

Η αλήθεια κρύβεται πίσω από την «θλιβερή εικόνα» της πολιτικής πραγματικότητας σ’ αυτή τη χώρα. Το να υιοθετείς προς το τέλος της κρίσης τους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς και να προχωράς σε ένα πρόγραμμα παροχών ή όπως θέλεις να το ονομάσεις, κάπου το στηρίζεις. Και ασφαλώς στα πλεονάσματα που πετύχαμε με δάκρυα και πόνο σε σχέση με τους εργαζόμενους και την μεσαία τάξη αυτής της χώρας. Ανεξάρτητα λαθών και κοινωνικών αδικιών που υπήρξαν από τις κυβερνήσεις που διαχειρίστηκαν την κρίση, με το Σύριζα να κάνει εκ του ασφαλούς «σουλάτσα ανεύθυνων πολιτικών» καταγγέλλοντας, καταστροφολογόντας, και παρουσιάζοντας   την χώρα σαν ένα απέραντο νεκροταφείο φτωχοποιημένων πολιτών, η συμβολή του στο ξεπέρασμα της κρίσης ήταν μηδενική, ιδιαίτερα όσο αφορά την ανάγκη πολιτικής συνεννόησης και πολιτικής σταθερότητας που αποτελούν τους βασικούς παράγοντες υπέρβασης της κρίσης.
Νομίζω σήμερα αυτές οι συμπεριφορές ενός ακραίου και χυδαίου λαϊκισμού δεν θα πρέπει να επιβραβεύονται.  Ακόμα και αν εκ των υστέρων υπάρχουν δείγματα μεταστροφής σε πολιτικές περισσότερο ρεαλιστικές και πραγματιστικές.

Νομίζω ότι η άποψη που λέει: ας γίνει επιτέλους και ο Σύριζα κυβέρνηση για να ξεφουσκώσει πολιτικά, την θεωρώ μέγα πολιτικό λάθος.
Δεν μπορεί μετά μια οδυνηρή προσπάθεια λιτότητας τεσσάρων ετών για σταθεροποίηση της οικονομίας ανεξάρτητα αν κρίνεται κοινωνικά δίκαιη ή άδικη  να βάζεις σε κίνδυνο την σταθερότητα της χώρας για ένα ανέφικτο σχέδιο πειραματισμών μη ρεαλιστικό με μόνο πολιτικό στόχο το ξεφούσκωμα πολιτικά του Σύριζα χωρίς να αναλογίζεσαι τις πιθανές συνέπειες για την χώρα.


Τετάρτη 27 Αυγούστου 2014

Σχολιάζοντας πλευρές της τρέχουσας επικαιρότητας

Τουρισμός χωρίς κανόνες
Εξεγέρσεις και κύμα αγανάκτησης Πολιτών, σε Τουριστικές περιοχές, ενάντια στο «Τουρισμό  χωρίς κανόνες». Μετά τους κατοίκους της Βαρκελώνης οι οποίοι απαιτούν να μπει φραγμός στο «Τουρισμό της μέθης» που οδηγεί νεαρά άτομα ιδιαίτερα από Ιταλία, λόγω και των εταιρειών low cost να μετατρέπονται σε σάτυρους αφαιρώντας σε δημόσιους χώρους και το τελευταίο «φύλο συκής», υπό την επήρεια του αλκοόλ. Ακολούθησε η Καλλίπολη (Σαλέντο) Ν. Ιταλίας, όπου ανάλογα φαινόμενα παρουσιάζονται με το να κάνουν νεαρά άτομα δημόσια στοματικό έρωτα, να κοιμούνται σε δημόσιους χώρους και να δημιουργούν σωρούς σκουπιδιών, σε πολυσύχναστες παραλίες.
Παρόμοια φαινόμενα, με την ανοχή επιχειρήσεων και πολιτών, αντιμετωπίζουν εδώ και χρόνια περιοχές όπως είναι τα Μάλια Ηρακλείου, η Κέρκυρα, όπου κυριαρχεί ο Τουρισμός της Μέθης με νεαρούς Εγγλέζους κατά κύριο λόγο.

Αποπνευματοποιημένος αμοραλισμός
Από το άρθρο του Ηλία Κανέλη στα ΝΕΑ «Να η ισχυρότερη ιδεολογία της νεότερης Ελλάδος. Ο ατομισμός που οδηγεί στο να περνάμε εμείς καλά ……».  Είναι χαρακτηριστικό μόνο της μεσαίας τάξης ή κυριαρχεί στο συνολικό σώμα της Ελληνικής κοινωνίας; Όταν μάλιστα κάποιοι νεολαίοι έχουν ακούσει λέει ότι «στην χούντα οι οικογένειες τους περνούσαν καλύτερα» και όχι μόνο το έχουν ρίξει στα αναβολικά και στο φούσκωμα αλλά δηλώνουν και οπαδοί της ΧΑ.

Αφορολόγητα και ΕΝΦΙΑ
Κάψανε τον Γ. Σταθάκη στη Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ «αρκετά χαμηλό για μια κυβέρνηση της Αριστεράς» το αφορολόγητο των 200.000,00 €. Από πότε η αριστεροσύνη μετρά με το αφορολόγητο όριο ειδικά για το Φόρο Ακίνητης Περιουσίας; Τελικά η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι που είχε κάνει παντιέρα της την απαλλαγή του φόρου της πρώτης κατοικίας ήταν μάλλον Αριστερή και όχι Δεξιά κυβέρνηση!!
Έλεος πια με τις προτάσεις, την κομπορρημοσύνη των στελεχών και ειδημόνων τύπου Γ Μηλιού. Προτείνει αφορολόγητο από κινητές και ακίνητες σύμφωνα μάλιστα με πρόταση του Ινστιτούτου για την Γερμανική Οικονομία, που υποστηρίζει και το SPD,  το 1.000.000,00 €. Μόνο θα πρέπει να μας πει αν η Ελλάδα είναι Γερμανία. Τελικά στη Γραμματεία για να δώσουν τέλος στις ιδεολογικές διαφορές γύρω από τον ΕΝΦΙΑ «ομόφωνα αποφασίσανε την κατάργηση του». Επιτέλους και μια «επαναστατική» απόφαση. Αυτά δεν είναι για μας, αφορούν το σύστημα. Εμείς σε τελευταία ανάλυση αντισυστημικοί είμαστε(!)

Λεφτά υπάρχουν!!
Το λένε οικονομολόγοι διεθνούς κύρους. «Αυξάνει ο πλούτος και η συγκέντρωση του, παράλληλα αυξάνονται οι κοινωνικές ανισότητες, στις ανεπτυγμένες χώρες του καπιταλισμού».   Το λέει και η Επιτροπή Προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ για το Ελληνικό μικρο-καπιταλισμό. Ανταποκρινόμενοι στο πανθομολογούμενο αίτημα της κοινής γνώμης «εμένα ρε βρήκες να φορολογήσεις; Αλλά ποιο; Το μεγάλο κεφάλαιο ρε». Πάντα βέβαια λέμε σε αυτή τη χώρα ο άλλος/οι, ξεχνάμε ότι φοροδιαφυγή και παραοικονομία είναι το εθνικό μας σπορ!! Αλήθεια πότε επιτέλους όλοι μας θα αποκτήσουμε φορολογική συνείδηση σαν πολίτες και θα μάθουμε να κόβουμε και να απαιτούμε την απόδειξη; Γνωρίζοντας ότι από την φορολογία κατά κύριο λόγο, μπορεί να στηριχτεί το κράτος πρόνοιας, το κοινωνικό κράτος και η δημόσια παιδεία. 

Ζήσε Μάι να φας τριφύλλι.
Θυμάστε το σύνθημα « ….. άλλαξε τα όλα»! τώρα έχει γίνει «δεν αλλάζουμε τίποτα»
Ο ΣΥΡΙΖΑ «δεν πρέπει να δεσμευτεί σε τίποτα, γιατί δεν ξέρει τι θα παραλάβει σαν κυβέρνηση», λένε στελέχη του. Άντε τώρα ο πολίτης να ψηφίσει εν λευκώ στις επόμενες εκλογές την επόμενη κυβέρνηση του. Αυτός ο τύπος δημοκρατίας που ανακάλυψαν πως θα πρέπει να τον προσδιορίσουν οι πολιτειολόγοι μήπως «δημοκρατία εν λευκώ»(!) Γιατί ούτε με συμμετοχική αλλά ούτε και με αντιπροσωπευτική δημοκρατία μοιάζει. Χειρότεροι από τους Μαυρογιαλούρους αποδεικνύονται. Ο ένας έδινε υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα, ό άλλως δεν υπόσχεται τίποτα επειδή δεν ξέρει, πάλι όμως χωρίς αντίκρισμα. Αυτό που μετράει είναι τελικά ο σκοπός. Και οι δύο όψεις του λαϊκισμού έχουν κοινό σκοπό.    

Ένταξη, μας  άλλαξε τα φώτα η Τρόικα.
Είναι κάτι που το επαναλαμβάνομε συνεχώς τα τελευταία πέντε χρόνια.  Είναι  σαν φετίχ, πλέον. Τώρα όμως που δρομολογείται αλλαγή έδρας δεν ξέρω πως θα ζήσουμε χωρίς βαρβάρους(!)
Σε κάθε περίπτωση. Μια και αυτή η συμβίωση οδεύει προς το τέλος της. Μέχρι να δούμε τι θα ακολουθήσει.  Μήπως στο απολογισμό μας πρέπει να αναρωτηθούμε τι μας καταμαρτυρεί και η άλλη πλευρά; Μήπως της αλλάξαμε και εμείς τα φώτα με τον τρόπο λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης και του κράτους μας; «Σωστό χάος, ούτε τριτοκοσμικού κράτους, η λειτουργία της δημόσιας διοίκησης ….», σημειώνανε. Για να καταλήξουν «Πάντως το βέβαιο είναι ότι δεν πρόκειται για σύγχρονο Ευρωπαϊκό κράτος» η Ελλάς!!
Μας ενδιαφέρει τι λένε οι άλλοι για μας; Ή σημασία έχει τι πιστεύουμε εμείς μόνο για τον εαυτό μας; Συνεχίζοντας ακάθεκτα στο δρόμο του Ελληνικού εξαιρετισμού και ας αναρωτιούνται κάποιοι δυστυχώς, προς το παρόν ολίγοι από τους συμπατριώτες μας, πότε επιτέλους θα κάνουμε και λίγο αυτοκριτική ή πότε θα αποκτήσουμε μια νέα αυτογνωσία – αυτοσυνείδηση, μακριά από τον κούφιο μικρομεγαλισμό  των Ελληναράδων.



Τρίτη 19 Αυγούστου 2014

Τα Χημικά της Συρίας και το κίνημα της Κρήτης, ένα πρώτο συμπέρασμα

Η καταστροφή όλου του φορτίου των Χημικών όπλων της Συρίας στο Cap Ray, ολοκληρώθηκε, με επιτυχία, ανακοινώσε το Αμερικανικό Πεντάγωνο, ενώ ο Μπάρακ Ομπάμα, εξέφρασε τις ευχαριστίες του, σε όλους του συντελεστές που πρωταγωνίστησαν στην υλοποίηση του προγράμματος υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Τελικά η υδρόλυση και εν πλω, πέτυχε. Διαψεύδοντας τις μοναδικές Κασσάνδρες της επιστημονικής κοινότητας, δηλαδή το κ. Γιδαράκο καθηγητή του Πολυτεχνείου Κρήτης, βασικό συντελεστή «επιστημονικής πληροφόρησης – ενημέρωσης» στα τοπικά ΜΜΕ, που για την δικιά του προσωπική προβολή ή για άλλες σκοπιμότητες, βρήκαν την ευκαιρία, να «ασελγήσουν» σε βάρος της κοινής γνώμης, και να εκθέσει το Πολυτεχνείο Κρήτης, με τις ανακοινώσεις τους, ζητώντας μάλιστα αλλαγή πλεύσης από το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών στο συγκεκριμένο θέμα. Παραγνωρίζοντας την απόφαση 2117 του Συμβουλίου   για την Ασφάλεια των Ηνωμένων Εθνών, που υπό τον έλεγχο και εποπτεία του Οργανισμού για την απαγόρευση των Χημικών όπλων Opwc (βραβείο Νόμπελ για την Ειρήνη 2013) είχε αναλάβει την καταστροφή τους  (εντός του 2014) σε συνεργασία με διάφορες χώρες.  
Πραγματικά πρόκειται, όπως είχε δηλώσει η πρώην υπουργός εξωτερικών της Ιταλίας Εμμα Μπονίνο, μιας από τις χώρες που είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο  στην υλοποίηση του προγράμματος, «… για το μεγαλύτερο πρόγραμμα μετά των Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καταστροφής όπλων μαζικής καταστροφής», που ασφαλώς θα έχει τεράστιες επιπτώσεις για την ειρήνευση στη Μέση Ανατολή, αλλά περισσότερο για την αποφυγή θυμάτων μεταξύ των χιλιάδων αθώων   πολιτών από την χρήση τους, στην εμπόλεμη περιοχή της Συρίας.
Μοναδική εξαίρεση, το «κίνημα ενάντια στην καταστροφή των Χημικών της Συρίας στη Μεσόγειο»  της Κρήτης, που βιώσαμε όλη αυτήν την περίοδο.
Αλλά και πώς, μια μυθολογική αφήγηση που μονόπλευρα στηρίζεται σε πραγματικά ή αληθοφανή γεγονότα, μπορεί να καταλήξει σε παραμυθία, να αυτονομηθεί στη συνέχεια για διαφορετικούς λόγους και σκοπιμότητες, και να προκύψει μια «κινηματική κατάσταση» κατά την προσφιλή έκφραση της ριζοσπαστικής δογματικής αριστεράς ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ, αλλά και  των ΑΝΕΛ η οποία να συμπαρασύρει στη συνέχεια φορείς της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και τμήματα της κοινωνίας των πολιτών στη βάση «καλών προθέσεων». 
Το κίνημα αυτό χαρακτηρίστηκε από μια οριζόντια πολυμορφία κοινωνική – πολιτική, που διαπερνά ιδιαίτερα την ελληνική κοινωνία μετά την κατάρρευση του διπολισμού. Αριστερίστικος δογματισμός και αντιιμπεριαλιστικά αντικαπιταλιστικά σύνδρομα, εθνικό-λαικισμός δεξιάς – αριστεράς συνυπάρχουν και δεν διακρίνονται οι πραγματικοί κίνδυνοι, εσωτερικοί και εξωτερικοί,  που απειλούν τους φυσικούς πόρους και το περιβάλλον της περιοχής. Οι ψυχοπαθολογικές νευρώσεις και η μυθοπλασία στο φαντασιακό που έχουν καλλιεργηθεί συστηματικά, λόγω υπαρκτών και ανύπαρκτων ιστορικών γεγονότων, μετά τον εμφύλιο αλλά και πριν, δεν επιτρέπουν να αντιληφθούμε την σημερινή διεθνή πραγματικότητα  σε ένα μεταδιπολικό κόσμο, όπως διαμορφώνεται μέσα από τις αντιφάσεις του.
Καιρός να ανοίξουμε την συζήτηση για τον κίνδυνο που αντιμετωπίζει η κοινωνίας μας, να παρασύρεται από μονόπλευρες φήμες και πληροφορίες, χωρίς την δυνατότητα διασταύρωσης και τεκμηρίωσης γεγονότων, είτε λόγω μονοσήμαντης προβολής  από ΜΜΕ, είτε λόγω της ευκολίας υιοθέτησης τους από τους τοπικούς φορείς (αυτοδιοίκηση – σωματεία –συλλόγους, κλπ) και κόμματα, κρυπτόμενοι πίσω από το «πολιτικό κόστος» ή πολιτικές σκοπιμότητες στις περισσότερες φορές.
Φανταστείτε στη συγκεκριμένη περίπτωση να ήταν αυτοί που θα διαμόρφωναν την εξωτερική πολιτική της χώρας. Θα οδηγούσαν στο ελάχιστο την Ελλάδα σε χώρα παρία και σε σύγκρουση με το σύνολο της διεθνούς κοινότητας και των οργάνων της. 


Τετάρτη 6 Αυγούστου 2014

Πλευρές διαμόρφωσης στρατηγικών στο Τουριστικό κλάδο, στην Περιφέρεια Κρήτης.

Πριν λίγα χρόνια, για αρκετούς η νέα ελπιδοφόρα αγορά του τουρισμού μας ήταν η Ρώσικη. Για πολλούς εκτός από τους οικονομικούς παράγοντες, ήταν και οι κοινές αξίες που μοιραζόμαστε με το μεγάλο ξανθό γένος του βορρά.
Ως συνήθως αυτοί που μεγιστοποίησαν, χωρίς τεκμηρίωση τη «νέα ελπίδα», διακατεχόταν περισσότερο από έντονα αντι-δυτικά αισθήματα που ήταν στο αποκορύφωμα τους λόγω της κρίσης που περνούσε η χώρα και της μεταφοράς των ευθυνών στους Ευρωπαίους, προεξάρχοντος των Γερμανών.
Παράλληλα ο υπερ-καταναλωτισμός αυτής της αγοράς με τους νέο-ολιγάρχες, την αναδυόμενη μεσαία τάξη γύρω από το αυταρχικό καθεστώς του Πούτιν και το ρωσικό νεοεθνικισμό, λόγω της οικονομικής συγκυρίας, με την δυναμική ανάπτυξη των χωρών στις αναδυόμενες αγορές των λεγόμενων BRICS καλλιεργούσε μεγάλες προσδοκίες. Το πόσο ασταθείς είναι οι οικονομίες αυτών των χωρών και ότι θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να σταθεροποιηθούν, φάνηκε αρκετά γρήγορα, με το επαναπατρισμό των κεφαλαίων στις χώρες του ώριμου καπιταλισμού, της υποτίμησης των εθνικών τους νομισμάτων, τις τάσεις αύξησης του πληθωρισμού, της μείωσης των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης  του ΑΕΠ στις αναδυόμενες αγορές και της γεωπολιτικής αστάθειας και συγκρούσεων σε ορισμένες από αυτές, όπως της Ρωσίας με την Ουκρανία.
Από την άλλη, οι παραδοσιακές αγορές αποτελούν σταθερές αξίες εδώ και πολλά χρόνια, όπως είναι οι Σκανδιναβικές χώρες, οι Κάτω Χώρες, οι Γερμανοί, οι Γάλλοι, οι Βρετανοί, τελευταία οι Ιταλοί, λόγο της Rayner κλπ. Σε τελευταία ανάλυση και με βάση τα στοιχεία από το σύνολο της τουριστικής δαπάνης στη Κρήτη, το 64,8% είναι από χώρες της ΕΕ, το 25,08% από την Ευρώπη εκτός ΕΕ, το 6,93% από την Αμερική και το υπόλοιπο από άλλες περιοχές Ωκεανία, Ασία, κλπ .
Αυτό είναι ένα πρώτο σημαντικό θέμα που πρέπει να έχουμε κατά νου όταν ασχολούμαστε με θέματα διαμόρφωσης τοπικών, περιφερειακών και κλαδικών στρατηγικών: Την σταθερότητα των αγορών. Το πρόσφατο περιστατικό με την πτώχευση του μεγαλύτερου τουριστικού γραφείου «Labirint»  της Ρωσίας που δραστηριοποιούνταν μάλιστα στη Κρήτη, καθιστά επίκαιρη την παραπάνω ανάλυση.

Το δεύτερο ζήτημα που θα πρέπει να μας απασχολεί,  παρά το ειδικό βάρος που διαδραματίζει και θα συνεχίσει στο μέλλον να έχει η «τουριστική βιομηχανία» στην ελληνική οικονομία, είναι ότι δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται σαν μονοκαλλιέργεια. Όταν μάλιστα είναι τόσο πολύ ευάλωτη στη διεθνή οικονομική συγκυρία. Το όποιο εξωστρεφές νέο παραγωγικό πρότυπο της χώρας, πρέπει να στηρίζεται και σε άλλους παραγωγικούς κλάδους και υπηρεσίες από τους λεγόμενους εμπορεύσιμους κλάδους.  Ενδεικτικά μπορεί να είναι οι νέες τεχνολογίες, η οικονομία της γνώσης, ο αγρο-διατροφικός κλάδος από τη μεταποίηση, από το πρωτόγεννη τομέα η επιχειρηματική και βιολογική γεωργία. Οι τελευταίοι, κλάδος Τροφίμων – ποτών και η γεωργία – κτηνοτροφία συνδέονται και αλληλοεξαρτώνται στενά με τον Τουρισμό, αφού σημαντικό μέρος της τουριστικής δαπάνης είναι η διατροφή.

Το τρίτο ζήτημα που νομίζω ότι είναι σημαντικό, στη διαμόρφωση στρατηγικών είναι μια τάση μονομέρειας στη υιοθέτηση επιχειρησιακών πολιτικών , όπως είναι τα all inclusive. Συνήθως επιβάλλονται από τους tour operator, εκμεταλλευμένοι την συγκυρία, όχι τόσο από τις αεροπορικές εταιρίες low cost, όσο η αποδοχή τους από τις τουριστικές επιχειρήσεις λόγω αβεβαιότητας. Μπορεί να τους εξασφαλίζουν πρόσβαση σε αγορές του μαζικού τουρισμού, όμως από την άλλη, όταν μάλιστα  γίνεται κυρίαρχη τάση στη αγορά, οδηγεί σε υποβάθμιση του τουριστικού προϊόντος και στη μείωση της δαπάνης ανά τουρίστα. Αρά το όποιο βραχυπρόθεσμο κέρδος, μπορεί μακροπρόθεσμα να γίνει ζημία αν, μη έγκαιρά, δεν αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της διαφοροποίησης του τουριστικού προϊόντος.
Ήδη από τα στοιχεία του 2014 ενώ ο στόχος για 18,5 εκ. αφίξεις τουριστικών στη χώρα φαίνεται να είναι εφικτός, όσο αφορά το στόχο, των εσόδων 13 δις € από τουρισμό δεν φαίνεται εφικτός. 
Είναι γνωστό ότι αγορές όπως είναι των ΗΠΑ αποφεύγουν περιοχές που κυριαρχούν δομές με την φιλοσοφία all inclusive. Περισσότερο η αγορά των ΗΠΑ αναζητά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μιας τοπικής αγοράς και την άμεση επαφή χωρίς μεσάζοντες  πελάτη-καταναλωτή με τις επιχειρήσεις - μέσω internet. Εδώ είναι έντονο το ενδιαφέρον για τις εναλλακτικές μορφές Πράσινου Τουρισμού, τα τοπικά παραδοσιακά προϊόντα και τουριστικές δομές πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων, κατά προτίμηση να είναι οργανωμένες σε δίκτυα, διευκολύνοντας την προσφορά ολοκληρωμένων πακέτων προϊόντων/υπηρεσιών.  

Η φιλοσοφία των all inclusive  υποβαθμίζει αντικειμενικά το τουριστικό προϊόν, μεταφράζεται σε εισροή μεγαλύτερου όγκου και αξίας εισαγόμενων προϊόντων χαμηλής ποιότητας, για να ελαχιστοποιηθεί το κόστος των προϊόντων/υπηρεσιών στο τουρισμό, ιδιαίτερα αναφορικά με την εστίαση.
Αρά τα φαινόμενα κατανάλωσης παγοκολόνας χυμών πορτοκαλιών, κατεψυγμένων κρεάτων εισαγωγής, κακής ποιότητας, συγκέντρωσης και περιορισμού της διάχυσης των εισοδημάτων του τουρισμού, με περιορισμό της κατανάλωσης προϊόντων/υπηρεσιών κύρια εντός των ξενοδοχειακών μονάδων, που προσφέρουν το τουριστικό πακέτο, όλα πληρωμένα, είναι το φυσικό επακόλουθο αυτών των πολιτικών.
Για την περιφερειακή οικονομία, αναφορικά με τον παραγόμενο πλούτο, δηλαδή το περιφερειακό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν τεράστιο ρόλο έχουν  οι εισροές – εκροές αγαθών και υπηρεσιών, τόσο μεταξύ των κλάδων, αλλά  και με τις άλλες περιφέρειες της χώρας και τις εισαγωγές. Εκτός της οργανικής σχέσης και τις συνέργειες που παράγονται μεταξύ των κλάδων και του τουρισμού, έχει αξία να εκτιμηθεί η συνολική του συμβολή στην Περιφερειακή και Εθνική Οικονομία. Και μια και εδώ και χρόνια όταν αναφερόμαστε στην οικονομία της Κρήτης, χαρακτηρίζεται σαν η μεγαλύτερη Τουριστική αγορά της χώρας. Βάση της στατιστικής ξεπερνά πλέον τα 3,6 εκ επισκέπτες σε σύνολο 17,9 εκ σε σύνολο χώρας και τις 35,9 εκ. διανυκτερεύσεις σε σύνολο 156,6 εκ. της   χώρας. Σε τουριστική δαπάνη τα 2,89 δις € για την Κρήτη σε σύνολο 11,59 δις € της χώρας, σε δαπάνες ανά διανυκτέρευση 81,45 € Κρήτη και 74,03 € στο σύνολο της χώρας και δαπάνες ανά επισκέπτη 801,67€ στην Κρήτη με 647,05€ σύνολο χώρας. Τα στοιχεία είναι του 2013.
Στη Κρήτη επίσης αντιστοιχεί το 21,54% των συνολικών διανυκτερεύσεων  του εισερχόμενου τουρισμού της χώρας  και το 24,10% της δαπάνης αυτών. Ενώ αναφορικά με τις εθνικότητες που επισκέπτονται την χώρα, η Κρήτη είναι πρώτος προορισμός 63,59% των επισκεπτών από την Νορβηγία, στην δεύτερη θέση είναι οι Γάλλοι με 38,7%, στην Τρίτη θέση είναι οι Ρώσοι με 35,22% των επισκεπτών, και ακολουθούν οι Γερμανοί  με 29,8%. Ενώ οι επισκέπτες από τις ΗΠΑ αντιστοιχούν μόνο στο 19,78% από αυτούς που επισκέπτονται την χώρα, που μαρτυρεί και το γεγονός των προτιμήσεων των Αμερικανών ότι είναι περισσότερο τα ελληνικά νησιά και περιοχές όπου δεν κυριαρχούν τα πακέτα τύπου all inclusive.
 Επανερχόμενοι στη παραπάνω παρατήρηση, δυστυχώς δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε την πραγματική συμβολή του τουρισμού στη περιφερειακή οικονομία της Κρήτης, παρά το ειδικό βάρος όπως καταγράφεται και από τα στατιστικά στοιχεία που αναφέραμε και παραπάνω, λόγω έλλειψης εξειδικευμένων μελετών και ερευνών, αναγκαίων μελλοντικά για χάραξη μακροπρόθεσμων στρατηγικών και επιχειρησιακών σχεδίων. Ο τομέας του Τουρισμού και οι φορείς του πρέπει να εγκαταλείψουν τους αυτοσχεδιασμούς και να προχωρήσουν στην επιστημονική τεκμηρίωση των πολιτικών τους. 
Οι κλάδοι μιας περιφερειακής οικονομίας μαζί και της Κρήτης αλληλεπιδρούν, καθώς κάθε κλάδος χρησιμοποιεί ως εισροές στην παραγωγική του διαδικασία, προϊόντα και υπηρεσίες από τους άλλους κλάδους. Έτσι ο Τουρισμός παρά το γεγονός ότι δεν αποτελεί αυτοτελή κλάδο στη στατιστική, δεν υπάρχει ένας ενιαίος κωδικός, αλλά αποτελείται από πολλούς κωδικούς (κλάδους-ΣΤΑΚΟΔ) και δραστηριότητες. Ενδεικτικά: αναφέρουμε τις υπηρεσίες καταλύματος – ξενοδοχεία (Διαμονή), την εστίαση – μπαρ εστιατόρια (Διατροφή), ενοικιάσεις αυτοκινήτων μεταφορικά μέσα (Μεταφορές), κλπ . Αυτές οι διαφορετικές δραστηριότητες επιδρούν μεταξύ τους αλλά και με άλλους. Η εστίαση χρησιμοποιεί προϊόντα από την γεωργία – κτηνοτροφία και την μεταποίηση, τον κλάδο τρόφιμα – ποτά, το εμπόριο κ.ο.κ.  Για να είναι μετρήσιμες οι επιπτώσεις του στους άλλους κλάδους πρέπει να μπορούμε να εκτιμήσουμε σε αξίες τις εισροές των πόρους που διακινούνται μεταξύ τους, όπως και την αλληλεπίδραση τους. Έτσι μόνο μπορεί να καθοριστεί και το ειδικό του βάρος στη διαμόρφωση του συνολικού εγχώριου ακαθάριστου περιφερειακού προϊόντος.
Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε με το σύστημα inputoutput αναλύοντας στατιστικά τα στοιχεία μεταξύ Τουρισμού και υπόλοιπων τομέων και κλάδων της τοπικής και περιφερειακής οικονομίας. Η ανάλυση στηρίζεται στο πίνακα των εισροών – εκροών ή πίνακα της τομεακής αλληλεξάρτησης (υπόδειγμα Leontief) και διαμορφώνει μια σχηματική αναπαράσταση των παραγωγικών διαδικασιών και της κυκλοφορίας των αγαθών (αγορές – πωλήσεις) μεταξύ των διαφόρων τομέων και κλάδων στο οποίο διαρθρώνεται το οικονομικό σύστημα και τη σχέση του με το εξωτερικό (εισαγωγές – εξαγωγές), Αυτή η ανάλυση βοηθά  όχι μόνο στη μέτρηση  αλλά και στη διόρθωση των τουριστικών πολιτικών.
Έτσι με βάση μελέτη του ΙΟΒΕ για την «επίδραση του Τουρισμού στην Ελληνική Οικονομία για το 2010» η επίδραση του στο ΑΕΠ της χώρας ήταν συνολικά 34,4δις (15,1%), H άμεση επίδρασή του στο ΑΕΠ εκτιμάται σε 15,2 δισεκ. €. Για κάθε 1.000 ευρώ τουριστική δαπάνη το ακαθάριστο προϊόν της ελληνικής οικονομίας αυξάνεται κατά 2.220 ευρώ. Η απασχόληση που επηρεάζεται από την ανάπτυξη του τουρισμού στην Ελλάδα εκτιμάται σε 741 χιλ. ή 16% της συνολικής απασχόλησης στη χώρας .  Ο τουρισμός συμβάλλει στα κρατικά έσοδα συνεισφέροντας το 5% των συνολικών εσόδων της κυβέρνησης από την έμμεση φορολογία.
Με την ίδια μεθοδολογία έχουν προσδιοριστεί οι εισροές στις διάφορες παραγωγικές διαδικασίες όπως π.χ. των επιχειρήσεων της εστίασης (κλάδος 56-ΣΤΑΔΟΚ-08), όπου προκύπτει ότι οι κύριες εισροές είναι από των πρωτογενή τομέα κατά 14%, τη μεταποίηση τρόφιμα – ποτά κατά 48% και από τον τριτογενή – εμπόριο 60%.
Το παράδειγμα στη συνέχεια, μπορεί να εκτιμηθεί μόνο εμπειρικά. Το κόστος του 1,5 € του πρωινού/ πελάτη  σε ξενοδοχείο all inclusive, χρησιμοποιεί στο μεγαλύτερο μέρος του προϊόντα εισαγωγής, για να μπορεί να είναι ανταγωνιστικές η τιμή/κόστος.
Διαφορετικά αν χρησιμοποιεί τοπικά προϊόντα το κόστος μπορεί να κυμαίνεται από 3,00 ως και 4,00 € /πελάτη.
Αυτό οδηγεί   εκτός από την υποβάθμιση σε μικρότερη αποδοτικότητα - αποτελεσματικότητα λόγω του περιορισμού στη χρήση τοπικών πόρων. Κατ’ επέκταση μικρότερο μέρος του πλούτου από τις τουριστικές εισροές παραμένει στη περιφερειακή οικονομία. Ή διαφορετικά έχουμε μικρότερη προστιθέμενη αξία από τη συμμετοχή των τοπικών πόρων όπως και μικρότερη συσσώρευση πλούτου. Αυτή η εκτίμηση αφορά το μακρο-επίπεδο που είναι το ακαθάριστο εγχώριο περιφερειακό προϊόν και όχι τόσο το μικρο-επίπεδο δηλαδή την επιχείρηση που οφείλει να είναι ανταγωνιστική. Όμως και αυτό μπορεί να έχει ισχύ, μόνο βραχυπρόθεσμη.   
 Το χαμηλό κόστος του πρωινού γενικεύεται στα πακέτα all inclusive και εφαρμόζεται  στο σύνολο της εστίασης που παρέχει το σύνολο σχεδόν των ξενοδοχειακών μονάδων.
Υποστηρίζω ότι για να μπορεί μια τουριστική μονάδα να είναι ανταγωνιστική στις υπηρεσίες της, στα πλαίσια των συγκεκριμένων πακέτων χαμηλής τιμής στη διαμονή-εστιάση ανά επισκέπτη, πρέπει υποχρεωτικά να στοχεύει στη ελαχιστοποίηση του κόστους προϊόντων και υπηρεσιών της, γεγονός που αντικειμενικά οδηγεί σε υποβάθμιση το συνολικό τουριστικό προϊόν της .
Αν δούμε πως κατανέμεται η τουριστική δαπάνη για επισκέπτες που μένουν σε ξενοδοχεία στη Κρήτη (Αύγουστος 2013) : Διαμονή 28,99%, Μπαρ Εστιατόρια 24,22%, Μεταφορές 12,66%, Διασκέδαση 11,71%, Αγορές και άλλες δαπάνες 22,44% Η διαμονή μαζί με την εστίαση αποτελεί το βασικό κέντρο κόστους της τουριστικής δαπάνης (53,21%), για αυτό έστω και εμπειρικά εστιάζω τόσο πολύ την ανάλυση σε σχέση με τα πακέτα all inclusive.

Το τέταρτο ζήτημα είναι η ανάγκη ύπαρξης στην τουριστική αγορά της Περιφέρειας Κρήτης, διαφοροποιημένων στρατηγικών και πακέτων τουριστικών προσφορών, με βάση τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της κάθε περιοχής, με χωροταξική κατανομή και διάχυση που να στοχεύουν σε διαφορετικά target group της παγκόσμιας τουριστικής αγοράς. Ενώ η χωροταξική διάχυση θα συμβάλλει και στην προστασία και αξιοποίηση των φυσικών πόρων, στην  αποσυμφόρηση των τουριστικών πόλων, στη διάχυση δραστηριοτήτων και εισοδημάτων σε μεγαλύτερο χωρικό τμήμα των δήμων ή της περιφέρειας.

Η εξισορρόπηση της Περιφερειακής Τουριστικής Αγοράς της Κρήτης και η είσοδος της σε νέα τμήματα της παγκόσμιας αγοράς όπως είναι αυτά των ΗΠΑ και του Καναδά, αλλά και των Σκανδιναβικών χωρών, Κάτω Χώρες, Γερμανίας, Αυστρίας, κλπ σε τμήματα αγοράς με μεσαία και υψηλά εισοδήματα, ειδικών ενδιαφερόντων, μπορεί να γίνει μόνο με διαφοροποίηση των στρατηγικών και ενίσχυσης των εναλλακτικών μορφών του Πράσινου Τουρισμού. Σοβαρές δυνατότητες για το νομό μας μπορεί να εξασφαλίσει ο περιπατητικός και ορειβατικός τουρισμός, οι δραστηριότητες βουνού, κλπ, λόγω της μορφολογίας της ύπαρξης του μοναδικού σε φυσικούς πόρους όγκου των Λευκών Ορέων, του μεγάλου αριθμού φαραγγιών, εκτός της Σαμαριάς, άγριας και σπάνιας ομορφιάς. Επίσης η δημιουργία και χάραξη ιστορικών διαδρομών με βάση ιστορικά γεγονότα παγκόσμιας ιστορικής σημασίας, όπως της Μάχης της Κρήτης, ή της επανάστασης του Θερίσου, κλπ 
Με προϊόντα και υπηρεσίες μεγαλύτερης προστιθεμένης αξίας, με την ενσωμάτωση και αξιοποίηση τοπικών πόρων. Αυτό προϋποθέτει την δημιουργία και ενίσχυση των υποδομών Πράσινου Τουρισμού από τους Δήμους, την ενίσχυση και στήριξη επιχειρήσεων υφιστάμενων ή νέων καινοτόμων και δικτύων από το νέο ΕΣΠΑ – επανεκκίνησης 2014 -2020. 
Μόνο σε αυτή τη βάση μπορεί να τεθεί σαν στόχος η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Σε πολύ εξειδικευμένα τμήματα αγοράς, και όχι στη αγορά του μαζικού τουρισμού, με προφίλ χαμηλών εισοδημάτων.
Δεν έκανα καμιά αναφορά στις νέες αγορές Κίνας, Ιαπωνίας, γενικότερα Ασιατικές που θεωρώ ότι μπορεί και έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον για την Τουριστική Αγορά της Κρήτης για τα επόμενα χρόνια.    
Ασφαλώς με ένα άρθρο, δεν μπορείς να εξαντλήσεις όλα τα κρίσιμα σημεία που συνθέτουν τις ευκαιρίες – απειλές στη διαμόρφωση κλαδικών στρατηγικών, και μάλιστα όπως είναι ο Τουρισμός, ένας κλάδος εξωστρεφής και παγκοσμιοποιημένος.

Αρτεμάκης Μιχάλης,
Οικονομολόγος Μελετητής